اگر شما هم مثل بیشتر مردم با مشکل کمبود وقت مواجه هستید، بهتر است توانایی و سرعت یادگیری خود را افزایش دهید تا از زمانی که در اختیار دارید به طور بهینه استفاده کنید. آشنایی با مهارت های یادگیری به شما کمک می‌کند تا از تلاش‌های خود برای آموختن ایده‌ها، مفاهیم و مهارت‌های جدید بیشترین بهره را ببرید.
علاوه بر سرعت یادگیری، عوامل مهم دیگری هم وجود دارند که باید مورد توجه قرار بگیرند. اگر روش یادگیری درست باشد، باید بتوانید اطلاعاتی را که کسب می‌کنید به دقت به خاطر بسپارید و در آینده به خوبی به یاد آورید. همچنین در موقعیت‌های مختلف بتوانید از آن‌ها به‌طور موثر برای رفع نیازهای خود استفاده کنید.
آشنایی با روش یادگیری سریع و موثر چیزی نیست که یک شبه اتفاق بیفتد، با این حال استفاده از بعضی تکنیک‌ها به شما کمک می‌کند تا از زمان مطالعه خود بهره بیشتری ببرید. در ادامه این مقاله مجموعه اطلاعات مفید و کاربردی برای افزایش مهارت یادگیری را به شما معرفی خواهیم کرد.
بهترین و موثرترین تکنیک های افزایش مهارت یادگیری
امروزه جهان به دلیل پیشرفت تکنولوژی و ظهور نوآوری‌های جدید پیوسته در حال تغییر و تحول است. به همین انسان‌ها نیاز دارند دائما در حال یادگیری باشند، وگرنه از قافله عقب می‌مانند. رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند که مطالب و مهارت‌های جدید را با سرعت بیشتری بیاموزید:
۱. حافظه خود را تقویت کنید
استراتژی‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند برای بهبود حافظه استفاده شوند، از جمله:
- فعالیت بدنی منظم که با بهبود حافظه و سلامت مغز مرتبط است
- معاشرت و برقراری ارتباط با دیگران
- خواب کافی
- تقویت تمرکز و از بین بردن عوامل حواس‌پرتی
- سازماندهی مطالب برای اینکه به خاطر سپردن آن‌ها آسان‌تر شود
- مرور ذهنی تفضیلی یا توضیح دادن مطالبی که یاد گرفته‌اید (برای خودتان)
- استفاده از وسایل کمک بصری مانند عکس و نمودار
- خواندن مطالب با صدای بلند
شما می‌توانید بعضی از این استراتژی‌های تقویت‌کننده حافظه را با هم ترکیب کنید. برای مثال همزمان از ورزش و معاشرت برای بهبود حافظه خود کمک بگیرید.
۲. سوال بپرسید
اگر در حین آموزش از چیزی مطمئن نباشید، نمی‌توانید آن را یاد بگیرید. برای اینکه بفهمید در حال یادگیری چه چیزی هستید و چرا آن را یاد می‌گیرید، سوال بپرسید. علاوه بر این چیزی را که می‌آموزید با زندگی روزمره خود ارتباط دهید تا به خاطر سپردن آن آسان‌تر شود.
۳. با صدای بلند تکرار کنید
تحقیقات نشان داده‌اند که تکرار کردن مطالب با صدای بلند به تقویت حافظه کمک می‌کند و در مقایسه با خواندن یا فکر کردن در سکوت تاثیر بیشتری روی یادگیری دارد.
وقتی یک کلمه را به شکل فعال یاد می‌گیرید و آن را با صدای بلند تکرار می‌کنید، آن کلمه در حافظه بلندمدت شما متمایزتر و در نتیجه ماندگارتر می‌شود. به عبارت دیگر تمرین و تکرار ذهنی روش خوبی برای یادگیری به شمار می‌رود، اما تمرین با صدای بلند با نتایج بهتری همراه است.
۴. مطالب و مهارت‌های جدید یاد بگیرید
یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای یادگیری بیشتر این است که به آموختن مهارت‌های جدید ادامه دهید. تحقیقات نشان داده‌اند که مغز طی فرآیندی به نام نوروژنز (Neurogenesis)، قادر به تولید سلول‌های جدید است. با این حال بسیاری از این سلول‌ها در نهایت می‌میرند، مگر اینکه دائما مشغول یادگیری مطالب و مهارت‌های جدید باشید. با یادگیری مداوم است که این سلول‌ها زنده می‌مانند و در مدارهای مغزی گنجانده می‌شوند.
برای مثال اگر در حال یادگیری یک زبان جدید هستید، مهم است که برای حفظ دستاوردهای خود به تمرین کردن ادامه دهید. اگر می‌خواهید اطلاعات جدیدی که به تازگی آموخته‌اید از بین نروند، تمرین و تکرار آن‌ها را متوقف نکنید.
۵. روش‌های مختلف یادگیری را امتحان کنید
یک روش یادگیری این است که روی چند تکنیک مختلف متمرکز شوید. وقتی درک یک مفهوم یا موضوع دشوار است، می‌توانید با پیدا کردن منابع دیگری برای یادگیری به حل این مشکل کمک کنید.
به جای اینکه فقط از پادکست که یک نوع یادگیری شنیداری است استفاده کنید، راهی برای تکرار اطلاعات به صورت شفاهی و بصری پیدا کنید. برای مثال، آنچه را که یاد گرفته‌اید برای دوست‌تان توضیح دهید، آموخته‌های خود را بنویسید یا از ترسیم نقشه ذهنی کمک بگیرید. علاوه بر این، این روزها می‌توانید به صورت رایگان به وبلاگ‌ها و ویدئوهای ایجاد شده توسط متخصصان دسترسی داشته باشید.
وقتی از چند روش مختلف برای یادگیری استفاده کنید، مطالب برای مدت طولانی‌تری در ذهن‌تان باقی می‌مانند. به عنوان مثال برای یادگیری یک زبان جدید می‌توانید تکنیک‌های مختلف مانند گوش دادن به مثال‌ها، خواندن کتاب، تمرین با یک دوست و مطالعه یادداشت‌های خود را با هم ترکیب کنید.
۶. یادداشت برداری کنید
اگر به دنبال بهترین روش یادگیری هستید، سعی کنید به جای تایپ کردن یادداشت‌های خود، آن‌ها را روی کاغذ بنویسید. تحقیقات نشان‌داده‌اند که مطالب نوشته شده روی کاغذ در مقایسه با مطالب تایپ شده به شکل موثرتری به حفظ اطلاعات در حافظه کمک می‌کنند.
یادداشت‌برداری روی کاغذ هم درک شما را از مطالب افزایش می‌دهد و هم به حفظ کردن آن‌ها کمک می‌کند. این روش شما را مجبور می‌کند که آموخته‌ها را به شیوه خودتان بنوسید. در نتیجه، می‌توانید آن‌ها را برای مدت طولانی‌تر به خاطر بسپارید.
۷. به دیگران آموزش دهید
یکی از بهترین راه‌ها برای یادگیری این است که مهارت و دانش خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. تحقیقات نشان داده‌اند که آموزش به دیگران سرعت یادگیری را افزایش می‌دهد و به حفظ کردن مطالب کمک می‌کند. وقتی آنچه را که یاد می‌گیرید به دیگران آموزش می‌دهید، تقریبا ۹۰ درصد آموخته‌های شما در ذهن‌تان تثبیت می‌شوند، به خصوص اگر این کار را بلافاصله پس از یادگیری انجام دهید.
وقتی می‌خواهید مفهومی را به کسی یاد بدهید، مجبور می‌شوید آن را در ذهن خود تغییر داده و ساده‌سازی کنید. از سوی دیگر، وقتی کسی از شما سوال می‌پرسد، اطلاعات را به شکل عمیق‌تری بررسی می‌کنید که این امر به بهبود دانش شما کمک می‌کند. بسیاری از معلمان از این تکنیک به عنوان یک روش یادگیری یاد کرده و از آن در کلاس درس استفاده می‌کنند.
چیزی را که فرا گرفته‌اید با زبان خودتان برای دیگران توضیح دهید. این فرآیند به تنهایی می‌تواند به تثبیت دانش جدید در مغز شما کمک کند. در مرحله بعد، می‌توانید از طریق نوشتن وبلاگ، ساخت پادکست یا شرکت در بحث‌های گروهی دانش خود را در اختیار دیگران قرار دهید.
۸. از آموخته‌های قبلی خود کمک بگیرید
یک راه عالی برای یادگیری موثر ارتباط دادن اطلاعات جدید به چیزهایی است که قبلا آموخته‌اید. برای مثال هنگام یادگیری یک زبان جدید می‌توانید واژگان و دستور زبان آن را با زبان مادری خود یا سایر زبان‌هایی که با آن‌ها آشنا هستید مقایسه کرده و ارتباط بین آن‌ها را پیدا کنید. بطور مثال به کلمه “شما” در زبان انگیسی “You” و در زبان آلمانی “du” گفته می‌شود. همانگونه که مشاهده می‌کنید این دو عبارت در دو زبان متفاوت شباهت قابل توجهی دارند.
۹. تجربه عملی کسب کنید
بسیاری از افراد برای یادگیری فقط به کتاب‌های درسی بسنده می‌کنند، در سمینارها و سخنرانی‌ها شرکت می‌کنند یا در فضای کتابخانه و اینترنت به تحقیق می‌پردازند، در حالی که هیچ چیز به اندازه تجربه عملی نمی‌تواند روی سرعت و کیفیت یادگیری تاثیر بگذارد. وقتی اطلاعاتی را که از طریق کتاب‌ها به دست می‌آورید با دانش و تجربه عملی ترکیب می‌کنید، نتیجه بهتری می‌گیرید.
برای مثال اگر می‌خواهید در بورس سرمایه‌گذاری کنید، باید علاوه بر مطالعه، به‌صورت عملی نیز به خرید و فروش سهام بپردازید یا اگر در حال یادگیری یک زبان خارجی هستید، باید با دیگران به آن زبان صحبت کنید یا فیلم ببینید تا مهارت نوپای شما تقویت شود.
۱۰. از اشتباه کردن نترسید
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که اشتباه کردن و کسب تجربه به افزایش مهارت یادگیری کمک ویژ‌ه‌ای می‌کند؛ ضمن این که آزمون و خطا، در صورتی که اشتباهات به پاسخ واقعی نزدیک باشند، بخش مفیدی از فرآیند یادگیری به شمار می‌رود.
به عقیده محققان، اشتباهاتی که بازخوردهای اصلاحی را در پی دارند برای یادگیری مفید هستند. بنابراین اگر هنگام یادگیری اشتباه کردید، مدتی از وقت خود را به تصحیح اشتباه و بررسی نحوه رسیدن به پاسخ نادرست اختصاص دهید. این استراتژی به تقویت مهارت تفکر انتقادی کمک می‌کند و سازگاری شما را با آن دسته از موقعیت‌های یادگیری که به تغییر ذهنیت نیاز دارند افزایش می‌دهد.
۱۱. تکنیک یادگیری توزیع شده را امتحان کنید
یکی از موثرترین تکنیک‌های یادگیری اثبات شده، استراتژی یادگیری توزیع شده است. در این استراتژی سعی بر این است که به جای اینکه سعی کنید همه چیز را در چند جلسه محدود و طولانی یاد بگیرید، وقت خود را به جلسات کوتاه‌تر تقسیم کرده و بعد از هر جلسه کمی استراحت کنید. پس از استراحت، ضمن تکرار و تمرین مطالب قبلی به سراغ موضوعات جدید بروید. برای مثال، بعد از ۵۰ دقیقه درس خواندن ۱۰ دقیقه استراحت کنید.
۱۲. تست بزنید یا خودتان را امتحان کنید
اگرچه به نظر می‌رسد که صرف زمان بیشتر برای مطالعه یکی از بهترین راه‌های یادگیری است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که امتحان کردن آموخته‌های خود به فرآیند یادگیری سرعت می‌بخشد. با این تکنیک متوجه می‌شوید که کدام بخش‌ها را به خوبی یاد گرفته‌اید و در چه زمینه‌هایی به تمرین بیشتر نیاز دارید. همچنین در آینده می‌توانید به راحتی اطلاعاتی را که حفظ کرده‌اید دوباره به یاد آورید.
پس فقط به تکرار آموخته‌های خود اکتفا نکنید. برای دستیابی به مهارت یادگیری باید خودتان را محک بزنید و آنچه را که یاد گرفته‌اید به چالش بکشید. با این کار نه تنها نسبت به دانسته‌های خود اطمینان پیدا می‌کنید، بلکه چیزهایی را هم که نمی‌دانید سریع‌تر یاد می‌گیرید.
۱۳. چند وظیفه‌ای بودن را کنار بگذارید
در گذشته، تصور می‌شد که افراد چندوظیفه نسبت به سایرین برتری دارند. اما این روزها محققان به این نتیجه رسیده‌اند که این عادت روی یادگیری تاثیر منفی دارد. چندوظیفه‌ای بودن به معنی انجام چند کار به طور همزمان، جابه‌جایی سریع بین کارها یا تلاش برای انجام وظایف پی‌درپی است.
بر اساس تحقیقات، چندوظیفه‌ای بودن نه تنها بهره‌وری را کاهش می‌دهد، بلکه باعث افزایش اختلال توجه و کاهش درک مطلب می‌شود. وقتی هنگام مطالعه چند کار مختلف را به طور همزمان انجام می‌دهید، تمرکز روی مطلب دشوارتر شده و میزان درک شما از آن کاهش پیدا می‌کند.
بهترین کار این است که در هر زمان تمام توجه خود را روی یک کار مشخص متمرکز کنید. اگر این کار برایتان سخت است، می‌توانید از تکنیک یادگیری توزیع شده که در بالا به آن اشاره کردیم کمک بگیرید.
۱۴. به طور منظم ورزش کنید
تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که ورزش منظم به تقویت حافظه کمک می‌کند. در یک مطالعه مشخص شد که ورزش شدید علاوه بر تناسب اندام برای حافظه هم مفید است.
ورزش باعث افزایش یک ماده شیمیایی به نام فاکتور نورون‌زایی مشتق‌شده از مغز (BDNF) می‌شود. BDNF پروتئینی است که از عملکرد، رشد و بقای سلول‌های مغز پشتیبانی می‌کند و سبب گسترش شبکه عصبی می‌شود. بنابراین اگر ورزش کنید نه تنها احساس بهتری پیدا می‌کنید، بلکه حافظه خود را هم بهبود می‌بخشید.
۱۵. به اندازه کافی بخوابید
بیشتر فرآیند تثبیت حافظه در زمان خواب رخ می‌دهد. به همین دلیل است که حتی یک چرت کوتاه می‌تواند حافظه شما را بهبود ببخشد. در یک مطالعه، شرکت‌کنندگان تعدادی کارت مصور را حفظ کردند تا قدرت حافظه‌شان ارزیابی شود. پس از به خاطر سپردن کارتها، یک گروه از شرکت‌کنندگان چرت زدند و گروه دیگر بیدار ماندند.
پس از استراحت، هر دو گروه از نظر به خاطر سپردن کارتها مورد آزمایش قرار گرفتند. عملکرد گروهی که خوابیده بودند به طور قابل توجهی از گروه دیگر بهتر بود. این گروه توانستند ۸۵ درصد الگوهای کارتها را حفظ کنند، در حالی که گروه دوم فقط ۶۰ درصد الگوها را به خاطر سپرده بودند. به گفته محققان، محرومیت از خواب می‌تواند بر توانایی شما برای انتقال اطلاعات جدید به حافظه و تثبیت خاطرات کوتاه‌مدت تاثیر بگذارد.
۱۶. از یک کوچ کمک بگیرید
یادگیری موضوعی است که افراد در طول زندگی همیشه با آن درگیر هستند. با وجود آنکه در طول دوران تحصیلی زمان و هزینه‌ی زیادی صرف یادگیری افراد می‌شود، اما الزاما فرایند یادگیری با موفقیت به ثمر نمی‌نشیند. چرا که همه‌ی روش‌های یادگیری بطور یکسان و به یک اندازه برای همه کار نمی‌کند. از این رو کمک گرفتن از یک کوچ یا مربی (coach) در جلسات کوچینگ توسعه فردی به هدف پیدا کردن بهترین روش‌های یادگیری متناسب با هر فرد می‌تواند مفید باشد.
کوچینگ یادگیری (learning coach) مبتنی بر رویکرد جامعی است که در آن فردیت هر شخص بطور خاص در نظر گرفته می‌شود. این مفهوم را نباید با مشاوره کلاسیک معادل دانست. در این رویکرد بر خلاف مشاوره که در آن توصیه‌های مشخص و از قبل آماده شده‌ای به افراد می‌شود، کوچ یا مربی طی جلسات کوچینگ به مراجع کمک می‌کند تا خود فرد بهترین روش و تکنیک افزایش مهارت یادگیری را در درون خود شناسایی کند. چرا که همانگونه که گفته شد، مهارت افراد برای انجام هر کاری مانند یادگیری متفاوت است و نمی‌توان الزاما دستورالعمل ثابت و مشخصی را به همه توصیه کرد.
اگر شما نیز برای یافتن بهترین تکنیک و روش یادگیری فردی خود به یک راهنما نیاز دارید، پیشنهاد می‌کنیم از طریق فرم زیر با کوچ‌های حرفه‌ای در ارتباط باشید.
من فرشته سلیمانیان کوچ مورد تایید فدراسیون بین‌المللی کوچینگ هستم.
برای ثبت نام در یک جلسه کوچینگ رایگان، فرم زیر را پر کنید
کلام پایانی
برای اینکه بتوانید مهارت یادگیری را در خود افزایش دهید، باید صبور باشید، چراکه شکل‌گیری عادت‌های جدید به تمرین و اراده نیاز دارد. علاوه بر این، باید تکنیک‌های مختلف یادگیری را بررسی کرده و بهترین آن‌ها را انتخاب کنید.
تحقیقات نشان داده‌اند که بعضی از تکنیک‌ها مانند یادداشت‌برداری روی کاغذ، تکرار کردن با صدای بلند، ترکیب کردن روش‌های مختلف یادگیری، امتحان گرفتن از خود و… به بهبود فرآیند یادگیری کمک می‌کنند. به‌علاوه، باید روی این ذهنیت که می‌توانید دانش و مهارت خود را ارتقا دهید، کار کنید. خودباوری به شما این امکان را می‌دهد که از فرصت‌های یادگیری بیشترین بهره را ببرید.
پاسخ به سوالات متداول
آیا می‌توان حافظه خود را تقویت کرد؟
بله. تنها کافیست روی این کار تمرکز کنید و در کنار آن راهکارهای مناسب را برای تقویت حافظه به کار بگیرید. به طور مثال باید مرتب ورزش کنید، خواب کافی داشته باشید، معاشرت خود را با اطرافیان حفظ کنید، عوامل حواس پرتی را شناخته و آن‌ها را از بین ببرید، مطالب را سازماندهی کنید، آنچه یاد گرفته‌اید را تکرار کنید و بکار بگیرید، مطالب را با صدای بلند بخوانید و از ابزارهای سمعی و بصری مختلف استفاده کنید.
میزان اثربخشی آموزش مهارت‌های یادگیری چقدر است؟
مطالعات مختلفی نشان داده‌اند آموزش مهارت‌های یادگیری می‌تواند به افراد کمک کند که تمرکز خود را بالا ببرند و بتوانند میزان گیرایی خود را در دریافت دانش مختلف بالا ببرند.
چطور مهارت یادگیری خود را افزایش دهیم؟
در مورد هر چیزی که نمی‌دانید سوال بپرسید، مطالبی که یاد گرفته‌اید را با صدای بلند تکرار کنید، مهارت‌ها و مطالب جدید بیاموزید، روش‌های مختلف یادگیری را امتحان کرده و مناسب‌ترین آن‌ها را انتخاب کنید، یادداشت برداری کنید، به دیگران آموزش دهید، تجارب عملی کسب کنید، از شکست و اشتباه نترسید و هر بار روی یادگیری یک موضوع تمرکز کنید.
