معنای زندگی چیست؟ شاید شما هم بارها این سوال را در ذهن خود تکرار کرده باشید. شب‌ها برای پیدا کردن پاسخی برای آن بیدار مانده و روزها درگیر آن بوده باشید. این یکی از سوال‌های اساسی در تاریخ بشر است که همزمان دو حس قوی “شگفتی” و “وحشت” را در انسان ایجاد می‌کند.
قبل از اینکه بدانیم چگونه معنای زندگی خود را بیابیم، باید ابتدا بدانیم منظور از معنای زندگی چیست و داشتن معنا در زندگی چه ضرورتی دارد. در این مقاله سعی کرده ایم به همه این سوالات پاسخ بدهیم.
منظور از معنای زندگی چیست؟
قبل از هر چیز باید بگوییم پیدا کردن معنای زندگی می‌تواند کار مبهوت کننده و سختی باشد؛ علاوه بر این شاید در ابتدا به این فکر کنید که پیدا کردن معنی زندگی تنها کار فیلسوفان و متفکران است و نیازی نیست شما به دنبال آن بگردید. اما باید بدانید برای اینکه بتوانید درست زندگی کنید باید علاوه بر شناخت ارزش های زندگی باید بدانید معنای زندگی چیست و به دنبال آن باشید.
ما به عنوان انسان به طور دائم نیاز داریم تا معنای هر چیزی را بدانیم؛
زمانی که مادرم مرا در آغوش می‌گیرد چه معنی‌ای دارد؟
زمانی که رئیس من کاری را به من محول می‌کند یعنی چه؟
لحن متفاوت امروز دوست من می‌تواند چه معنایی در بر داشته باشد؟
در واقع کشف معنا، فعالیتی است که در آن انسان دو تجربه و رویداد را به هم متصل می‌کند. در واقع مغز انسان معنا را راهی برای توضیح همه وقایع مختلف زندگی در نظر گرفته تا بتواند وقابع پیش‌بینی‌ناپذیر دنیای اطراف را کنترل کند.
علاوه بر این معنا ساختار دلخواهی است که خودمان ایجادش می‌کنیم. به همین دلیل است که افراد پس از دیدن یک رویداد یکسان، معانی و برداشتهای مختلفی از آن درک می‌کنند. مثلاً دوستان شما گاهی برداشت اشتباهی از برخورد شما دارند و یا برخی افراد شما را هنگام انجام یک کار، احمق خطاب کنند.
انواع معنای زندگی
مغر هر کدام از ما به عنوان یک انسان هوشمند، یکی از این دو معنا را ایجاد می‌کند:
- معنی علت/معلوم: شما به توپ ضربه می‌زنید و می‌دانید توپ حرکت می‌کند. به فردی دشنام میدهید و می‌دانید او پاسخ شما را می‌دهد؛ بنابراین در این نوع معنا شما X را انجام میدهید و مطمئن هستید Y اتفاق می‌افتد.
- معنی بهتر/بدتر: خوردن بهتر از گرسنگی است، پول داشتن بهتر از فقیر بودن است، کمک به دیگران بهتر از دزدی است؛ این نوع معنای زندگی به ماهیت ارزش های زندگی ما مربوط می‌شود و از مهمترین و مفیدترین چیزها در زندگی مان نشات می‌گیرد. همچنین این نوع معنی بیشتر به بخش‌های احساسی مغز ما بستگی دارد؛ بنابراین چیزی که احساس خوبی به ما می‌دهد بلافاصله توسط مغزمان به عنوان بهترین و خوبترین چیز شناخته می‌شود.
هر دو شکل معنا در مغز انسان تکامل یافته اند تا به ما کمک کنند زنده بمانیم. به طور مثال در آغاز زندگی بشر در روی زمین انسان اولیه نیاز داشته است تا بداند کجا باید غذا پیدا کند، چطور باید حیوانات را شکار کند، الگوی آب و هوا چه تغییراتی داشته و چه تاثیری بر زندگی او دارد، چطور می‌تواند دانه ای را بکارد و از آن مواد غذایی تولید کند. همچنین او باید می‌دانسته چطور باید در قبیله زندگی کند، باید چه قوانینی وضع کرده و چطور با دشمنان خود مبارزه کند.
بنابراین در آغاز، معنا ابزار طبیعت برای ایجاد انگیزه و تعیین هدف زندگی بوده است. این دسته از انواع معنای زندگی ، ریشه در اجداد ما داشته، باعث حرکت رو به جلوی ما می‌شوند و گاهی تا جایی ارزش دارند که انسان حاضر است برای آن‌ها جان خود را نیز بدهد. در مقابل از دست دادن معنای زندگی باعث می‌شود زندگی برای ما هیچ مفهومی نداشته باشد، نسبت به هیچ اتفاقی واکنش ندهیم و تنها روی مبل بنشینیم، روی تخت دراز بکشیم و به دیوار خیره شویم.
با وجود همه اینها معنای زندگی چیزی است که باید آن را پیدا کرده و در نظر داشته باشیم. معنا خارج از وجود ما نیست و از بیرون به ما الهام نمی‌شود. یافتن معنای زندگی مستلزم عمل است و چیزی است که باید پیوسته آن را پرورش دهیم.
معنا مانند آبی است که ما برای سلامت روانی به آن احتیاج داریم. در واقع مفهومی است که بدون آن ذهن و روح ما فرسوده شده و خواهد مرد. این آب باید هر روز تازه شود. به همین دلیل است که معنای یک سال پیش برای نسخه جدید ما کارایی لازم را ندارد. بنابراین باید ظرف آب خود را هر روز بررسی کنید.
چگونه معنای زندگی را پیدا کنیم؟
زندگی زمانی برای ما معنا پیدا می‌کند که بتوانیم خودمان آن معنا را پیدا کنیم. اما معنا چطور ایجاد می‌شود و برای پیدا کردن آن باید چه کارهایی انجام دهیم؟ برای این منظور علاوه بر بهره‌گیری از جلسات کوچینگ، پیش گرفتن راهکارهای زیر نیز می‌تواند بسیار کارساز باشد:
۱) حل مسائل و مشکلات
دلیل حل مسائل و از بین بردن موانع، تبدیل جهان به مکانی بهتر برای زندگی است. این مسائل می‌توانند شامل تعمیر خانه یا حل یک مشکل مالی بزرگ باشند. اما هر چه مساله بزرگ‌تر باشد در پیدا کردن معنای زندگی موفق‌تر هستید. چراکه برای حل آن راهکارهای بیشتری را امتحان خواهید کرد.
اما نکته مهم در دنبال کردن این راهکار این است که نباید بگذاریم چیزهایی مانند بی‌ارزش بودن جهان ما را گمراه کنند. درست است که جهان سرشار از بی عدالتی و پر از نقص است، اما این دید نباید باعث شود که ما گمان کنیم که همه چیز بی‌فایده است و ما تنها باید گام‌های بسیار بزرگی برای تغییر دنیا برداریم. چنین نگاهی مانع تحرک ما برای از میان برداشتن موانع و جنگیدن می‌شود.
۲) کمک به دیگران
انسان موجودی اجتماعی است که باید با دیگران ارتباط برقرار کند. مطالعات نشان می‌دهند که رفاه کلی انسان در حد زیادی وابسته به کیفیت روابط او است و بهترین راه برای ایجاد روابط سالم کمک به دیگران است. در واقع در بسیاری از مواقع، ما از کمک کردن به دیگران حس بهتری دریافت می‌کنیم تا اینکه تنها رفاه و نیازهای خود را در نظر بگیریم. بنابراین می‌توان گفت کمک به دیگران به ما در پیدا کردن معنای زندگی کمک کرده و هدفگذاری را راحت‌تر خواهد کرد.
تله اهداف در مسیر پیدا کردن معنای زندگی
بسیاری از مردم سعی می‌کنند از طریق هدف گذاری معنای زندگی خود را پیدا کنند. این افراد خانه بزرگ، ماشین لاکچری، لباس‌های برند یا پول را هدف خود قرار داده و روزها تنها با فکر به دست آوردن آن‌ها بیدار می‌شوند. اما در این شرایط باید مراقب مضرات این اهداف نیز باشیم؛ چراکه آن‌ها شمشیر دولبه هستند.
اهداف ابزار خوبی برای ایجاد انگیزه هستند، اما نکته مهم این است که ماهیتا پوچ هستند؛ مگر اینکه چرایی و معنای هر هدفی برای شما مشخص باشد.
به طور مثال ورزشکاری را تصور کنید که پس از بازنشستگی دچار افسردگی می‌شود؛ چراکه دیگر هدفی ندارد. یا مردی را در نظر بگیرید که پس از کسب درآمد چند ده‌میلیون دلاری، همه درآمد خود را به هدر می‌دهد؛ چراکه نمی‌داند باید با آن پول چه کند و به درستی چه می‌خواهد.
بنابراین در نظر گرفتن هدف برای تعیین معنای زندگی می‌تواند خطرناک باشد؛ چراکه معنای زندگی، که باید در سراسر زندگی انسان در وجود او جاری باشد، پس از رسیدن به هدف رنگ می بازد و انسان دچار پوچی می‌شود. در واقع شادی پس از دستیابی به اهداف، شادی‌های زودگذری هستند که نمی‌توانند جای شادی جاودانه معنای زندگی را در وجود انسان بگیرند.
اگر می‌خواهید بر اساس اهداف، معنای زندگی خود را پیدا کنید، باید دلیل عمیق‌تری برای هدف گذاری خود داشته باشید. این به این معنی نیست که هدف شما باید صرفا بزرگ و جذاب باشد، بلکه باید عمیق، با ارزش و معنادار باشد.
آیا شما هم برای یافتن معنای زندگی خود نیاز به کمک دارید؟
بسیاری از ما امروز میان هزاران مشغله و گرفتاری ریز و درشت احساس گم‌شدگی می‌کنیم و در جستجوی معنای زندگی هستیم.
در چنین شرایطی همراهی با یک کوچ (یا مربی) می‌تواند به ما در خودشناسی، شناخت نیازها و علایق و ارزشهای فردی، و در کل پیدا کردن مسیر معنادار زندگی کمک کند. جه در زندگی فردی و چه در زندگی شغلی.
همین حالا می‌توانید یک جلسه کوچینگ رایگان ثبت‌نام کنید:
