توسعه فردی یا خودسازی به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که در آن توانایی‌ها و پتانسیل‌های فرد توسعه یافته و با سرمایه انسانی ایجاد شده، قابلیت اشتغال، کیفیت زندگی و امکان تحقق رویاها و آرزوها افزایش می‌یابد. در این میان هدف کوچینگ توسعه فردی این است که به ارزیابی این موارد و تغییرات حاصل از آن‌ها پرداخته و نقاط قوت و ضعف افراد را در زندگی مورد بررسی قرار دهد.
اما حوزه کاری این نوع از کوچینگ فراتر از این موارد است. در ادامه به‌طور مفصل در مورد کوچینگ توسعه فردی، مزایا و اهداف آن صحبت خواهیم کرد.
توسعه فردی چیست؟
پیش از اینکه در مورد کوچینگ توسعه فردی بدانید باید با این اصطلاح بیشتر آشنا شوید. توسعه فردی بهترین راه برای ارزیابی اهداف و تلاش آگاهانه برای بهبود خود است.
توسعه فردی یک فرآیند شخصی و مادام‌العمر است که هر شخص ممکن است بر اساس شرایطی که دارد، توانایی‌ها، مهارت‌ها، ارزش‌ها و اهداف خود را بررسی کرده و سعی کند بر اساس آن‌ها به حداکثر توان و پتانسیل خود در زندگی برسد.
در این فرایند ممکن است از خود بپرسد “می‌خواهم در زندگی به چه چیزی برسم؟”. پاسخ این سوال ممکن است هر چیزی باشد؛ از تمرکز بر قابلیت‌های استخدام در یک شرکت بزرگ گرفته تا افزایش اعتماد به نفس و افزایش انگیزه برای زندگی بهتر.
نیاز به توسعه فردی از “سلسله مراتب نیازهای مازلو” سرچشمه می‌گیرد. طبق این سلسله مراتب زمانی که یکی از نیازها برطرف شد، به نیاز دیگری در مرحله بعدی زندگی خود می‌رسیم.
در ابتدا نیازهای فیزیولوژیکی شامل آب، غذا، خواب، رابطه جنسی و ورزش هستند که هر فردی به عنوان انسان به آن‌ها نیاز دارد. پس از برطرف کردن این نیازها، انسان به دنبال برطرف کردن نیاز به امنیت شامل سلامت روح و روان، شغل و دارایی است. مرحله بعدی، نیازهای انسانی، عشق و وابستگی است. در این مرحله انسان به دنبال عشق، صمیمیت، روابط اجتماعی و خانوادگی می‌باشد.
اما مرحله چهارم و پنجم مربوط به عزت نفس، اعتماد به نفس، احترام، علائق، خلاقیت و اخلاق است. تمام سعی انسان این است که پیشرفت چشمگیری در این دو مرحله داشته باشد تا بتواند به خودشکوفایی برسد. در واقع آرزوی هر انسانی این است که با توجه به این موارد به بهترین نسخه خود دست پیدا کند.
اما امروزه نظریه‌های مختلفی توسط متخصصین مطرح شده‌اند که نشان می‌دهند انسان نیازی ندارد که برای پیشرفت خود به صورت خطی نیازهایی که در هرم مزلو مطرح شده است را بر طرف کند. به‌طور مثال لازم نیست که هنگام تمایل به یادگیری، همه نیازهای اولیه که در مرحله عشق و وابستگی است را برطرف کند.
این مشخص می‌کند که سلسله مراتب مازلو یک رویکرد جامع و تمام و کمال نیست. اما توجه به آن از این منظر مهم است که متوجه می‌شوید همه نیازها و تغییرات کوچک در زندگی می‌توانند روی توسعه فردی شما که در مرحله آخر مازلو قرار گرفته است تاثیر بگذارند.
به‌طور مثال ممکن است در راه رسیدن به توسعه فردی، با چالشی مانند سوگواری روبرو شوید؛ باید بدانید که گریزی از روبرو شدن با آن نبوده و بروز اینگونه احساسات امری طبیعی است. تنها کافی است که با کمک حوزه‌هایی مانند کوچینگ توسعه فردی به انگیزه کافی دست پیدا کرده و برای رسیدن به اهدافتان تلاش کنید.
کوچینگ توسعه فردی چیست؟
کوچینگ توسعه فردی به افراد کمک می‌کند تا بفهمند در زندگی برای خود چه جایگاهی در نظر دارند، برای رسیدن به آن چه مسیری را باید طی کنند و چه توانایی‌هایی برای طی این مسیر دارند. در واقع کوچینگ توسعه فردی از طریق پرسش و پاسخ‌های خاص به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خود را بشناسید.
با کمک یک کوچ فرصتی پیدا می‌کنید تا رفاه عاطفی، وضعیت ذهنی و میزان پیشرفت خود را در زندگی ارزیابی کرده و ببینید که آیا شاد هستید و در مسیر رسیدن به اهداف خود قرار گرفته‌اید یا نه. کوچینگ توسعه فردی به جای توصیه و نشان دادن راه حل، استراتژی‌ها و روش‌هایی را به شما نشان می‌دهد تا بتوانید خودتان به راه حل مناسب دست پیدا کنید. با این روش شما می‌توانید به‌طور واقع بینانه‌ای برنامه مناسبی برای رسیدن به اهدافتان تنظیم کنید.
کوچینگ توسعه فردی می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و پیدا کردن نقاط قوت‌تان کمک کرده و شما را در طول سفر به سمت ایجاد تغییرات مثبت و زندگی‌ای شادتر همراهی کند. همچنین یک کوچ توسعه فردی سعی می‌کند که:
- سوالاتی بپرسد تا شما را به سمت پاسخی درست راهنمایی کند.
- شما را تشویق کند تا عمیقا در مورد زندگی فعلی خود و تغییراتی که می‌خواهید در آن ایجاد کنید فکر کنید.
- با شناسایی موانع و ناسازگاری‌ها شما را تشویق کند تا افکار خود را به چالش بکشید.
- در تصمیم‌گیری‌های دشوار از شما حمایت کند.
- در ایجاد و دنبال کرده برنامه شخصی‌تان به شما کمک کند.
- در ایجاد استراتژی‌ها و رسیدن به اهداف شما را حمایت کند.
آیا کوچینگ توسعه فردی برای شما مناسب است؟
کوچینگ توسعه فردی طیف وسیعی از مسائل و نگرانی‌ها را پوشش می‌دهد. اما پیش از اینکه به دنبال بهترین کوچ در این حوزه باشید، باید بدانید که یک کوچ در چه زمینه‌هایی می‌تواند به شما کمک کند.
به‌طور کلی مهمترین زمینه‌هایی که در کوچینگ توسعه فردی به آن پرداخته می‌شود عبارتند از کسب مهارت‌های مختلفی مانند سخنرانی در جمع، اعتمادسازی، مدیریت هزینه و ارتقاء شغلی.
به شما توصیه می‌کنیم که پیش از اینکه با یک کوچ توسعه فردی صحبت کنید، سوالات زیر را از خودتان بپرسید:
- آیا می‌خواهم در مهارت‌های ارتباطی پیشرفت کنم؟
- آیا می‌خواهم اعتماد به نفس بالایی داشته باشم؟
- آیا می‌خواهم برای ادامه زندگی انگیزه کافی داشته باشم؟
- آیا برای پیشرفت در زندگی باید مهارت‌های خاصی کسب کنم؟
- آیا می‌خواهم شادتر باشم؟
برای اینکه کوچینگ توسعه فردی بتواند به شما کمک کند، خودتان نیز باید آمادگی کامل داشته و متعهد شوید که کارهای لازم را در این راه انجام می‌دهید.
لازمه رشد شخصی نیز ارزیابی شخصیت خود از جنبه‌های مختلف است. وظیفه کوچینگ توسعه فردی این است که با ارائه دیدگاه‌های عینی در سازماندهی مجدد افکار، خواسته‌ها و اهداف، به کمک و یاری شما بشتابد.
بنابراین اگر می‌خواهید به بهبود یکی از مهارت‌های خود بپردازید، یکی از نگرانی‌های خود را در مورد اهدافتان برطرف کنید یا برای آینده خود برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید، می‌توانید روی کمک یک کوچ توسعه فردی حساب کنید.
مشکلاتی که کوچینگ توسعه فردی می‌تواند به حل آن‌ها کمک کند عبارت است از:
۱. رسیدگی به وضعیت روحی و روانی
اغلب اوقات احساس ما نسبت به رویدادها، اتفاقات و تغییراتی که در زندگی‌مان اتفاق می‌افتد، روی واکنش ما به آن‌ها تاثیر می‌گذارد. بنابراین درست است که داشتن اعتماد به نفس و انگیزه در رسیدن به اهداف مهم است، اما درک درست از وضعیت روحی و عاطفی می‌تواند اولین قدم برای رسیدن به اهداف و داشتن درست‌ترین واکنش‌ها در موقعیت‌هایی خاص باشد.
برای اینکه بهتر بتوانید خودتان را درک کنید، کوچینگ توسعه فردی از شما می‌خواهد که روی اولویت‌ها و مسائل مهم در زندگی‌تان تمرکز کنید. برای مثال اگر آرزوی موفقیت دارید باید از خود بپرسید که این موفقیت برای من چه معنایی دارد؟ چه چیزی باعث موفقیت من می‌شود و از کجا بفهمم که به موفقیت دست یافته‌ام؟
۲. رسیدگی به زندگی اجتماعی
کوچینگ توسعه فردی به شما کمک می‌کند تا هر گونه نگرانی اجتماعی خود را برطرف کنید. یک کوچ به شما کمک می‌کند تا اضطراب‌هایی که مانع حرکت شما می‌شوند را بشناسید و بر آن‌ها غلبه کنید. این اضطراب‌ها می‌توانند شامل اضطراب ناشی از مشاجره، از دست دادن افراد، طرد شدگی و حفظ روابط بین فردی باشند.
یک کوچ می‌تواند به شما کمک کند تا بدانید کیفیت روابط و زندگی اجتماعی شما چگونه است. همچنین کمک می‌کند تا بفهمید برای احساس امنیت و شادی نیاز دارید در جمع باشید یا تنهایی را ترجیح می‌دهید.
شناخت این نیازهای اجتماعی می‌تواند به شما کمک کند تا دلایلی که باعث بروز برخی از مشکلات می‌شوند را بشناسبد و بتوانید در زندگی خود تعادل برقرار کنید.
۳. برقراری تعادل بین کار و زندگی
برخی از افراد به‌جای گذراندن وقت بیشتر در خانه و خانواده، بیشتر زمان خود را در محل کار سپری می‌کنند. بنابراین عدم رضایت نسبت به کاری که دارید، لذت نبردن از محیط کار، حس دور افتادگی از توانایی‌ها و استعدادها، داشتن اضطراب و استرس و حس بی‌ارزشی در زمینه‌های کاری می‌توانند تاثیر منفی بر سایر جنبه‌های زندگی فرد بگذارند.
در این میان عدم تعادل بین کار و زندگی نیز می‌تواند بر کیفیت روابط، شادی، آسایش و انگیزه برای ادامه زندگی موثر باشد.
کوچینگ توسعه فردی می‌تواند با ایجاد تعادل در زندگی شغلی و فردی‌تان، اثرات منفی ساعات کار زیاد، خوردن غذاهای ناسالم، کم تحرکی، نوشیدن الکل، کشیدن سیگار و نداشتن خواب کافی را کم کند. در واقع یک کوچ می‌تواند این چرخه معیوب که اثراتی طولانی مدت و جدی بر سلامت جسم و روح شما دارد را اصلاح کند.
۴. روابط و سرزندگی
مهم نیست که ازدواج کرده‌اید یا در یک رابطه عاشقانه پیش از ازدواج هستید؛ در هر صورت از شما می‌خواهیم که از خودتان بپرسید “آیا احساس شادی و سرزندگی دارم یا نه؟“. چراکه سرزندگی تا حد زیادی تحت تاثیر وضعیت رابطه عاشقانه شماست. بنابراین اولین قدم برای ایجاد تغییرات مثبت در رابطه و زندگی، بررسی میزان سرزندگی شما است.
کوچینگ توسعه فردی نیز همانند کوچینگ رابطه می‌تواند به شما کمک می‌کند تا نگرانی‌های مربوط به روابطتان را بر طرف کنید و برای رسیدن به نقطه‌ای رضایت بخش اعتماد به نفس داشته باشید.
یک کوچ به شما کمک می‌کند تا در مورد برقراری رابطه آنچه را که لازم است بیاموزید، به خودتان در برقراری ارتباط با افراد اعتماد کرده و روابطی که دارید را ارزیابی کنید. پس از آن می‌توانید متوجه شوید که با وجود احساساتی که در زندگی دارید، یک رابطه برای شما ارزشمند است یا نه.
۵. مدیریت مالی
اگرچه پول در زندگی و تامین رفاه و آسایش بسیار مهم است، اما بی نظمی مالی می‌تواند منشاء بسیاری از مشکلات بوده و یکی از عوامل اصلی بروز استرس در زندگی باشد. به‌طور مثال زمانی که بدهکار هستید، نمی‌توانید به چیز دیگری در زندگی فکر کنید؛ به‌طوری‌که بدهکار بودنتان بر تمام جنبه‌های زندگی سایه انداخته و سلامت روحی شما را به خطر می‌اندازد.
اگر مشکلات مالی دارید به شما توصیه می‌کنیم که از کوچینگ توسعه فردی کمک بگیرید. یک کوچ متخصص در این زمینه به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف مالی خود را بشناسید و بتوانید در زمینه مدیریت مالی پیشرفت کنید. با کمک یک کوچ فرمان مدیریت مالی خود را به‌دست می‌گیرید و آرام آرام به مسیر اصلی خود باز می‌گردید.
۶ تکنیک استفاده شده در کوچینگ توسعه فردی
تقویت مهارت‌های فعلی یا یادگیری مهارت‌های جدید می‌تواند شما را به یک فرد قدرتمند تبدیل کند و فرصت‌های شما را افزایش دهد. کوچینگ توسعه فردی از تکنیک‌های مختلفی برای این منظور استفاده می‌کند که در ادامه به چند مورد آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
۱- شناسایی نقاط قوت و ضعف
اولین تکنیک کوچینگ توسعه فردی، کار کردن روی نقاط قوت و ضعف در زمینه‌های مختلف است؛ چراکه اگر می‌خواهید پیشرفت کنید، باید بدانید چه چیزی را باید توسعه داده و چه چیزی را باید اصلاح کنید. این یک سفر اکتشافی اما جذاب برای شماست؛ چراکه با کمک یک کوچ با توانایی‌های خود آشنا می‌شوید، درک بهتری از خود پیدا کرده و مسیر درستی برای رسیدن به اهدافتان پیدا می‌کنید.
۲- افزایش میزان اعتماد به نفس
اعتماد به توانایی‌های فردی باعث پیشرفت می‌شود و عدم آن یک مانع بزرگ برای افرادی است که می‌خواهند مهارت‌های خود را توسعه دهند. این اعتماد در اثر صحبت‌های اطرافیان، خانواده، دوستان و همکاران کم و زیاد می‌شود.
کوچینگ توسعه فردی به شما می‌آموزد که اعتماد به نفس شما چطور افزایش پیدا می‌کند. همچنین یک کوچ یکی از روش‌های زیر را برای افزایش اعتماد به نفس به شما پیشنهاد می‌دهد:
- گفتگوی مثبت با خود
- به خاطر سپردن خصوصیات و ویژگی‌های فردی که به آن علاقه دارید
- صحبت در مورد ویژگی‌های مثبت
- یادداشت کردن دستاوردهایی که از گذشته تا کنون داشته‌اید
- برنامه‌ریزی برای آینده
۳- مدیریت زمان
به نظر می‌رسد کمبود وقت مانعی بزرگ برای بررسی تغییرات لازم در سبک زندگی است. بنابراین ارزیابی میزان زمانی که تلف می‌کنید و زمانی که برای رسیدن به اهداف می‌گذارید بسیار مهم است.
با کمی آموزش می‌توانید استرس حاصل از مدیریت زمان را برای خود کاهش دهید. نکاتی که کوچینگ توسعه فردی در مورد مدیریت زمان به شما می‌آموزد عبارت است از:
- قبول نکردن مسئولیت‌های اضافی در محل کار که برای انجام آن‌ها باید تا دیروقت سر کار بمانید
- تهیه فهرستی از وظایف و سازماندهی آن‌ها
- افزایش کارایی در محل کار
- شناخت پربازده‌ترین ساعات در طول روز و اولویت‌بندی انجام وظایف بر اساس آن
- در نظر گرفتن یک ساعت در طول روز برای انجام کاری که از آن لذت می‌برید
۴- شناخت دستاوردها
گاهی چالش‌ها و مشکلات مختلف در طول روز باعث پایین آمدن اعتماد به نفس شما می‌شوند. اما اگر دستاوردهای خود را شناسایی کنید و در ذهن خود از آن‌ها تمجید کنید، اعتماد به نفس شما نیز به تبع بیشتر می‌شود. در این راستا کوچینگ توسعه فردی سعی می‌کند به شما بیاموزد که چطور دستاوردهای خود را در طول زندگی شناسایی کرده و دیدگاه مثبتی نسبت به خودتان ایجاد کنید.
۵- تعیین اهداف
همانطور که هدف گذاری یک راه عالی برای توسعه فردی است، داشتن اشتباهات هدف گذاری نیز می‌تواند به قیمت سرخوردگی و بی‌انگیزگی شما تمام شود.
کوچینگ توسعه فردی شما را در تعیین اهداف همراهی کرده و به شما کمک می‌کند تا بدانید چطور اهداف بلند مدت خود را دنبال کنید. یک کوچ از شما می‌خواهد که هدف گذاری را یکبار در ماه یا یکبار در هفته انجام داده و با رسیدن به هر کدام از اهداف خود را تشویق کنید.
۶- ارزیابی احساسات و افکار در موقعیت‌های مختلف
گاهی برای افزایش اعتماد به نفس و رشد فردی باید افکار و احساسات خود را در مسیر زندگی و مراحل مختلف ارزیابی کنید. به همین دلیل نیز کوچینگ توسعه فردی از شما می‌خواهد که دفترچه‌ای را برای نوشتن موفقیت‌های کوچک و بزرگ در نظر گرفته و افکار و احساسات خود را در مورد چالش‌ها، رویدادها، پیشرفت‌ها و شکست‌های مختلف در زندگی بنویسید. داشتن سابقه‌ای از احساسات و افکار به شما کمک می‌کند تا بتوانید رفتار خود را ارزیابی کرده و آن‌ها را بهبود دهید.
اپلیکیشن‌های مناسب برای توسعه فردی
در کنار روش‌های مختلف می‌توانید از اپلیکیشن‌های زیر نیز برای توسعه فردی خود استفاده کند. حتی ممکن است کوچ به شما توصیه کند تا در کنار جلساتی که دارید، خودتان در خانه از این برنامه‌ها استفاده کنید.
- Couch to 5k برای داشتن تحرک بیشتر
- Skillshare برای پیدا کردن یک سرگرمی جدید
- Glassdoor برای پیدا کردن فرصت‌های شغلی
- Endel برای خواب و تمرکز
چگونه بهترین کوچ توسعه فردی را پیدا کنید؟
تعداد جلسات کوچینگ توسعه فردی و نحوه تشکیل آن‌ها به شما به عنوان مراجعه کننده بستگی دارد و نسبت به هدف و نیازی که دارد قابل تغییر است. این جلسات در صورتی که کاملا مطابق با نیازها و اهداف شما تنظیم شده باشند، بهترین نتیجه را به همراه خواهند داشت. اگر کوچینگ توسعه فردی را برای ادامه مسیر رشد و پیشرفت در زندگی انتخاب کرده‌اید، باید بررسی دقیقی انجام دهید تا بهترین کوچ را انتخاب کنید.
کوچی برای هدف شما مناسب است که در زمینه توسعه فردی تخصص، دانش و تجربه کافی داشته باشد. همچنین باید بتوانید با کوچ ارتباط مثبتی برقرار کنید، به او اعتماد کرده و با او راحت صحبت کنید. به یاد داشته باشید که در مسیر پر پیچ و خم رشد فردی تنها نیستید و با کمک کوچینگ می‌توانید علاوه بر پیشرفت از مسیر خود لذت ببرید.
