اعتماد نوعی باور نسبت به افراد دیگر است که با آن میزان صداقت و قابل اعتماد بودن افراد سنجیده می‌شود. این باور بخش مهمی از انواع مختلف روابط است و با احساس امنیت و وابستگی رابطه مستقیم داشته و میزان صمیمت را در یک رابطه تعیین می‌کند.
بی اعتمادی انواع مختلف روابط را به خطر می‌اندازد، آسیب‌های مختلفی به روح، ذهن و به زندگی فردی و شغلی افراد وارد می‌کند و نشانه‌های مشخصی دارد. نبود اعتماد در جوامع امروزی بسیار زیاد شده است، به طوری که نبود پاسخ واضحی برای این سوال که “چگونه اعتماد کنیم” باعث شده است تا سردرگمی افراد در نحوه اداره روابطشان بیشتر شود.
در این مقاله سعی کرده‌ایم به طور کامل به بررسی مشکل عدم اعتماد و عوارض آن بپردازیم. همچنین اگر سوال شما نیز این است که چگونه اعتماد کنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
بی اعتمادی چه ضررهایی دارد؟
پیش از اینکه بدانیم چگونه اعتماد کنیم باید بدانیم وجود اعتماد در رابطه چه اهمیتی داشته، نتیجه اعتماد به دیگران چیست و نبود آن چه آسیب‌هایی به ما و روابط‌مان وارد می‌کند.
بی اعتمادی معمولا در ابتدا یک نقطه کوچک است که به آهستگی گسترش یافته و می‌تواند تمامی جنبه‌های یک رابطه را سیاه کند. در ابتدای بروز این مشکل ممکن است ابتدا به همسر، دوست یا همکار خود گمان بد ببرید. در صورت حل نشدن این مشکل و عدم جلب اعتماد، شک و سوء ظن جای ظن و گمان را گرفته و یک رابطه سالم را به خطر می‌اندازد.
با گسترش شک، به طور غریضی احساس می‌کنید باید از خود در برابر یک خطر جدی محافظت کنید. بنابراین بروز این احساس می‌تواند باعث به وجود آمدن اضطراب و دلهره شود. گاهی نیز به شکل عصبانیت، برخوردهای فیزیکی، افزایش ضربان قلب و پرخاشگری بروز می‌کند.
گسترش شک در انتها چیزی از یک رابطه سالم برای شما باقی نمی‌گذارد؛ سدی قوی و بلند بین شما ایجاد می‌شود و باعث می‌شود از بودن در آن رابطه کناره گیری کنید.
بی اعتمادی چه روابطی را تحت شعاع قرار می‌دهد؟
بی اعتمادی تنها روابط عاشقانه را هدف قرار نمی‌دهد؛ این مشکل می‌تواند در هر رابطه‌ای به وجود آمده و باعث به هم خوردن روابط خانوادگی، روابط دوستانه و روابط دو همکار در محیط کاری شود. اگر ندانیم چگونه اعتماد کنیم روابطی مانند آنچه در ادامه گفته می‌شود را از دست خواهیم داد:
- روابط عاشقانه: در اینگونه روابط عدم اعتماد نتیجه رفتار غلط یکی از زوجین است. اکثر مواقع نیز افراد از خیانت شریک عاطفی‌شان، تکرار رفتارهای اشتباه و عدم عذرخواهی یا عدم آشنایی او با روش صحیح عذرخواهی به هنگام جریحه دار کردن احساس‌شان شکایت می‌کنند.
- روابط دوستانه: در بسیاری از روابط دوستانه بی اعتمادی می‌تواند حاصل زخم‌ها و آسیب‌های کلامی باشد که افراد در روابط دوستانه به طور آگاهانه یا ناآگاهانه به هم وارد می‌کنند.
- روابط کاری: دلایل عدم اعتماد بین همکاران بسیار است. یک کارمند ممکن است نگران باشند که همکارانش علیه او توطئه کنند. حتی ممکن است اعتماد در محل کار را امری غیر ضروری بداند.
- عدم اعتماد به خود: یک فرد ممکن است به دلایل مختلفی نتواند به تصمیماتی که می‌گیرد اعتماد کند. بنابراین هر روز اعتماد به نفس پایین‌تری پیدا کرده و به همین دلیل در ارتباط با دیگران و اعتماد به آن‌ها نیز دچار مشکل می‌شود.
نشانه‌های بی اعتمادی چیست؟
افراد بسیاری در سنین مختلف با مشکل عدم اعتماد به دیگران روبرو می‌شوند. در همین راستا سالانه افراد زیادی با این سوال که چگونه اعتماد کنیم به روانشناسان و مشاوران مراجعه می‌کنند. اما گاهی این بی اعتمادی در وجود افراد رخته کرده و به شکل یک مشکل مزمن در می‌آید. اما مشکل اینجا است که برخی از آن‌ها حتی نمی‌دانند آیا دچار این مشکل شده‌اند یا نه.
نشانه‌های مختلفی برای بی اعتمادی وجود دارد که برخی از مهمترین آن‌ها به شرح زیر می‌باشند:
۱. همیشه بدترین تصورات را دارید. افکار ناشی از بی اعتمادی همیشه باعث بروز بدترین تصورات می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که حتی زمانی که فرد حسن نیت خود را ثابت کرده است نتوانید به او اعتماد کنید. به عنوان مثال زمانی که فردی می‌خواهد به شما کمک کند به این فکر می‌کنید که در مقابل برآورده شدن خواسته‌ای این کار را انجام می‌دهد.
۲. همیشه مشکوک هستید. عدم اعتماد باعث می‌شود همیشه بدون اینکه در نظر داشته باشید به چه کسانی نباید اعتماد کرد، به دیگران، اقداماتشان، صحبت‌ها و حتی حس همدردی آن‌ها شک داشته باشید. این شک معمولا با این تصورات همراه است که دیگران می‌خواهند به شما آسیب روحی یا جسمی وارد کنند.
۳. خودتان کارشکنی می‌کنید. کسانی که نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند، اغلب دست به اقداماتی می‌زنند که روابطشان را با دیگران خراب کنند. به طور مثال فکر می‌کنید که فردی در آینده نزدیک از اعتماد شما سوء استفاده می‌کند؛ بنابراین با دست خودتان روابط‌تان را خراب کرده و آن‌ها را به پایان می‌رسانید.
۴. نمی‌توانید ببخشید. به طور قطع زمانی که فردی به شما خیانت می‌کند یا ضربه می‌زند نمی‌توانید به راحتی او را ببخشید. اما زمانی که عدم اعتماد در وجودتان نهادینه شود، این موضوع همه جنبه‌های زندگی شما را در بر می‌گیرد. به طوری که حتی کوچک‌ترین تعامل شما با افراد نیز سرشار از ترس، احساس گناه، تلخی و پشیمانی است.
۵. از اجتماع فاصله می‌گیرید. با نهادینه شدن عدم اعتماد در زندگی‌تان دیگر از خود نمی‌پرسید که چگونه اعتماد کنیم و در اکثر مواقع به دلیل ترس از خیانت و ناامیدی از روابط گذشته از برقراری ارتباط با دیگران خودداری می‌کنید.
۶. شروع به منفی بافی می‌کنید. اگر مشکل عدم اعتماد داشته باشید، دیگر برایتان مهم نیست رابطه شما در چه وضعیتی باشد، بلکه تنها روی عیوب، رفتارهای اشتباه و مشکوک و اشتباهات او تمرکز می‌کنید.
چگونه اعتماد کنیم؟
اعتماد یکی از عناصر مهم و سازنده برای صمیمی شدن در روابط مختلف و یکی از دلایل دوام آوردن در اجتماع است. اما با این حال از دست رفتن اعتماد بسیار ساده‌تر و سریع‌تر از جلب اعتماد است. به همین دلیل است که این مشکل تبدیل به بزرگ‌ترین چالش‌ها در روابط امروزی شده است. اگر شما هم می‌خواهید بدانید که چگونه اعتماد کنیم باید بدانید بازیابی اعتماد به صبر و تلاش بسیاری نیاز دارد. اما اگر هر دو نفر انگیزه داشته باشند، با به کار گرفتن راهکارهای اساسی می‌توان دوباره رابطه‌ای بر پایه اعتماد به وجود آورد.
قبل از اینکه بدانیم چگونه اعتماد کنیم یک لحظه به این موضوع فکر کنید که دوست، همکار و یا شریک زندگی شما به تنهایی مسئول ایجاد احساس بی اعتمادی نیست. شما باید مسئولیت ایجاد یک فضای امن در یک رابطه را بپذیرید. برای شروع غلبه بر فرآیند بی اعتمادی لازم است زمان مشخصی برای صحبت تعیین کنید، احساسات خود را واضح شرح دهید و بدون قضاوت به صحبت‌های طرف مقابل‌تان گوش دهید.
در ادامه راهکارهای زیر را برای اعتماد سازی دوباره، پیشنهاد می‌دهیم:
۱. به طرف مقابل خود فرصت جدیدی دهید
اولین و مهمترین توصیه به کسانی که می‌پرسند چطور اعتماد کنیم این است که به آرامی اجازه دهید فردی که باعث سلب اعتماد شما شده است، مجددا به زندگی شما وارد شود. اینکار باعث می‌شود بتوانید متوجه شوید که آیا او لیاقت بخشش را دارد یا نه. با فرد دوباره رفت و آمد کنید، آرام آرام او را ببخشید و اگر متوجه شدید که می‌خواهید به سرعت او را به زندگی خصوصی خود راه دهید، کناره گیری کرده و پس از کمی تنفس دوباره شروع کنید.
۲. در مورد مسائل اعتماد خود صحبت کنید
نیازی نیست که احساسات و افکار خود با تمام جزئیات بیان کنید؛ اما لازم است در مورد آنچه باعث ناراحتی شما شده است و اینکه چرا نمی‌توانید به فرد اعتماد کنید، با او صحبت کنید. در این صورت فرد می‌تواند متوجه شود که با رفتار خود چه مشکلی برای شما به وجود آورده است.
۳. در قول گرفتن‌های خود دقت کنید
همه ما از دوران کودکی تا به امروز با جملات تهدید آمیز یا حتی امیدوار کننده‌ای روبرو شده‌ایم که هیچگاه تحقق نیافته‌اند. این جملات می‌تواند باعث عدم اعتماد شما به صداقت افراد شود. فرض کنید مادری به کودکی قول می‌دهد که در صورت زود خوابیدن فردا به او شکلات می‌دهد؛ اما فردا از شکلات خبری نیست و کودک با تکرار این موضوع دیگر نمی‌تواند به قول‌هایی که مادرش می‌دهد اعتماد کند.
در راستای اینکه بدانیم چگونه اعتماد کنیم باید در نظر داشته باشیم که برای برقراری حس اعتماد مجدد در یک رابطه نباید از فرد بخواهیم کارهایی را انجام داده یا رفتارهایی داشته باشد که می‌دانیم از پس آن‌ها بر نمی‌آید. این باعث می‌شود در آینده نزدیک با انجام ندادن آن‌ها مجددا اعتماد شما را از دست بدهد.
۴. بین اعتماد و کنترل تمایز قائل شوید
زمانی که در یک رابطه اعتماد از بین برود، فرد سعی می‌کند رفتار کنترل‌گری از خود نشان دهد. این یک حس طبیعی است؛ شما سعی می‌کنید به رفتار و عملکرد فرد دقت کنید، او را زیر نظر بگیرید تا دیگر اجازه خیانت یا سوء استفاده به او ندهید. اما کنترل کردن در دراز مدت باعث نابودی رابطه شما می‌شود. بنابراین اگر می‌خواهید بدانید که ” چگونه اعتماد کنیم ” باید به اندازه و تا جایی که حس امنیت در وجودتان ایجاد شود شرایط را تحت کنترل خود در بیاورید و دست از کنترل لحظه‌ای فرد بردارید.
۵. منشاء احساس عدم اعتماد را در خود پیدا کنید
گاهی شما برای عدم اعتماد خود دلیل واضح و مشخصی دارید؛ اما گاهی نمی‌دانید چرا نمی‌توانید به دیگران اعتماد کنید. اما اگر می‌پرسید چگونه اعتماد کنیم باید سرمنشاء این حس را شناخته و نسبت به رفع آن اقدام کنید. روانشناسان اعتقاد دارند منشاء این مشکل یکی از موارد زیر است.
- خیانت در یک رابطه: خیانت به طور باورنکردنی آسیب‌زا است و می‌تواند منجر به عدم اعتماد به روابط اجتماعی و افراد مختلف شود.
- تعارضات والدین: زمانی که فردی از کودکی متوجه می‌شود که بین پدر و مادرش هیچ حس اعتمادی وجود ندارد، به احتمال زیاد اعتماد خود را به روابط اجتماعی و افراد از دست می‌دهد.
- طردشدگی اجتماعی: طرد شدن توسط همسالان در دوران کودکی یا نوجوانی ممکن است اعتماد به دیگران را سخت کند. این مشکل زمانی تشدید می‌شود که فرد طرد شده نتواند تشخیص دهد که چرا کنار گذاشته شده است. تکرار این طردشدگی‌ها می‌تواند جلب اعتماد را سخت تر کند.
- تجارب منفی در زندگی: افرادی که تروما (هر نوع ضربه، جراحت، شوک، آسیب و حادثه وارد شده بر بدن) را تجربه کرده‌اند – به خصوص در دوران رشد – احتمالاً در بزرگسالی دچار حس عدم اعتماد به افراد می‌شوند. این مشکل می‌تواند به طرق مختلف از جمله مشکل در اعتماد به دوستان یا شریک عاطفی، ترس از خیانت ناشی از اعتماد، یا مشکل در بخشیدن افراد برای شکستن اعتمادشان ظاهر شود.
- سبک‌های دلبستگی: کارشناسان اعتقاد دارند بسیاری از افرادی که نمی‌دانند چگونه به دیگران اعتماد کنند، سبک دلبستگی مشکل سازی دارند. افرادی که دلبستگی‌های ایمن دارند به‌راحتی و به‌سرعت دلبسته می‌شوند و اشتباهات دیگران را به راحتی می‌بخشند. در مقابل افراد که دلبستگی‌های ناایمن دارند به راحتی در روابطشان دچار اضطراب و حسادت شده و نمی‌توانند به سرعت اعتماد کنند.
۶. قابل اعتماد باشید
اگر می‌خواهید بدانید که چگونه اعتماد کنیم باید بدانید برای رسیدن به این منظور باید خودتان قابل اعتماد باشید. گام نخست نیز این است که در مورد احساسات، نظرات، افکار و محدودیت‌های خود به طور واضح و بی پرده صحبت کنید. همچنین با در نظر گرفتن این نکته که همه ما انسان هستیم و ممکن است جایی خطا کنیم، باید درک درستی از شکست اعتماد توسط طرف مقابل داشته باشید.
همچنین باید تلاش کنید که حین برقراری حس اعتماد مجدد در رابطه، با فرد با کنایه صحبت نکنید، به او بی احترامی نکرده و او را تحقیر نکنید. اجازه دهید او بتواند بدون ترس از قضاوت‌ها و توهین‌های شما خود واقعی‌اش را به شما نشان دهد.
۷. با متخصصین مشورت کنید
درمان می‌تواند برای غلبه بر مشکلات ناشی از عدم اعتماد مفید باشد. متخصص ماهری در این زمینه پیدا کنید و پس از شرح کامل مشکل خود از او بپرسید که چگونه اعتماد کنیم . علاوه بر مشاوران و روانشناسان، متخصصین حوزه کوچینگ روابط نیز می‌توانند در حل این مشکلات بسیار راهگشا باشند.
یک کوچ رابطه می‌تواند به شما کمک کند تا بدانید ریشه عدم اعتماد شما چیست، چطور با آن مبارزه کنید و چطور روابط خود را بهبود ببخشید. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که با کمک تخصص و تجربه یک کوچ می‌توانید روابط خود را بازسازی کنید.
اگر قصد دارید تا برای بازسازی و بهبود روابط خود یا یک کوچ با تجربه مشورت کنید، پیشنهاد می‌کنیم از طریق فرم زیر با کوچ‌های مجموعه کوچینگو در ارتباط باشید.
من افسر اسدی کوچ مورد تایید فدراسیون بین‌المللی کوچینگ هستم.
برای ثبت نام در یک جلسه کوچینگ رایگان، فرم زیر را پر کنید
سوالات متداول
چطور فرد قابل اعتمادی باشیم؟
سعی کنید هرگز و حتی برای شوخی و سرکار گذاشتن دروغ نگویید؛ حتی نگفتن حقیقت نیز می‌تواند باعث سلب اعتماد شود. خودتان را همانطور که هستید نشان داده و به چیز دیگری تظاهر نکنید و سعی کنید همیشه شفاف و واضح صحبت کنید. همچنین در مقابل باید به فرد اعتماد کنید، او را کنترل نکرده و رفتارهای وسواس گونه خود را کنار بگذارید.
در چه حدی باید به افراد اعتماد کنیم؟
اعتماد صد در صد به افراد به اندازه عدم اعتماد می‌تواند مشکل ساز باشد. با ورود به هر رابطه ای سعی کنید اول فرد را بسنجید، شخصیت او را بررسی کرده و سپس کم کم به او اعتماد کنید. افرادی که در روز اول همه رموز زندگی خود را در اختیار افراد می‌گذارند بیشتر در معرض آسیب هستند. علاوه بر این عدم اعتماد نیز می‌تواند باعث شود نتوانید حس سرزندگی و انرژی مثبتی از رابطه بگیرید.
چطور بفهمیم فردی به ما اعتماد ندارد؟
آیا فردی که با او در ارتباط هستید دید مثبتی به شما دارد و می‌خواهد وقت بیشتری با شما سپری کند؛ آیا به دنبال چک کردن و کنترل کردن شماست یا به شما همانطور که هستید اعتماد دارد؛ دید او نسبت به دلایل انجام کارهایی که می‌کنید مثبت است یا منفی؛ آیا به راحتی شما را می‌بخشد یا قادر نیست حسی ناراحتی و خشم خود را کنار بگذارد. پاسخ این سوالات می‌تواند تا حد زیادی میزان اعتماد فرد را مشخص کند.
