تعاملات اجتماعی می‌توانند همانند سپری قوی از شما در برابر استرس محافظت کنند، اما اختلاف نظر و تعارض در رابطه هم ممکن است استرس عاطفی قابل توجهی را به همراه داشته باشد. از این رو آگاهی از زمان و روش عذرخواهی در هر رابطه‌ای می‌تواند آسیب‌های آن را ترمیم کند و اگر ندانید چگونه عذرخواهی کنید احتمال دارد اوضاع بدتر شود.
عذرخواهی صمیمانه و موثر، عذرخواهی‌ای است که همدلی و پشیمانی شما را نشان می‌دهد و با قولی که برای عبرت گرفتن از اشتباهاتتان می‌دهید همراه می‌شود. به عبارت دیگر، باید واقعا باور داشته باشید که کار اشتباهی انجام داده‌اید. اگر می‌خواهید روش درست عذرخواهی کردن را بیاموزید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
نکات مهم و کلیدی برای یک عذرخواهی صحیح و موثر
وقتی می‌دانید کار اشتباهی انجام داده‌اید، برداشتن گام بعدی که همان عذرخواهی است می‌تواند سخت و اعصاب خردکن باشد. با این حال، عذرخواهی برای بهبود روابط ضروری است. رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند که این کار را به بهترین شکل انجام دهید:
۱. دلایل عذرخواهی خود را بیان کنید
وقتی اشتباهی مرتکب می‌شوید یا به شخص دیگری آسیب می‌رسانید، دلایل خوبی برای عذرخواهی وجود دارد. با عذرخواهی می‌توانید:
- تایید کنید که اشتباه کرده‌اید.
- در مورد حد و مرزهای رابطه خود صحبت کنید.
- پشیمانی خود را ابراز کنید.
- از اشتباهات خود درس بگیرید و راه‌های جدیدی برای رویارویی با موقعیت‌های دشوار پیدا کنید.
عذرخواهی صحیح دشوار است، اما تسلط بر آن برای مدیریت روابط و برقراری ارتباط مؤثر ضروری است. عذرخواهی نکردن به روابط شخصی و حرفه‌ای شما آسیب می‌رساند. همچنین می‌تواند به نشخوار فکری، خشم، رنجش و خصومت منجر شود که ممکن است در طول زمان تشدید شوند.
عذرخواهی کردن، به ویژه در محل کار، از اهمیت زیادی برخوردار است. وقتی افراد در محل کار نمی‌توانند اشتباهات خود را بپذیرند، با گذشت زمان بین همکاران رنجش ایجاد شده و فرهنگ مسئولیت پذیری کمرنگ می‌شود. وقتی همکاران‌تان متوجه شوند که شما اشتباهات خود را درک می‌کنید، راحت‌تر به شما اعتماد می‌کنند. از سوی دیگر، عذرخواهی موثر به حفظ کرامت و اعتبار طرف مقابل در محل کار کمک می‌کند.
۲. زمان مناسب برای عذرخواهی را بشناسید
دانستن زمان عذرخواهی به اندازه آگاهی از بهترین روش عذرخواهی مهم است. اگر گمان می‌کنید کاری که عمدا یا سهوا انجام داده‌اید باعث رنجش کسی شده است، بهتر است عذرخواهی کنید. به این فکر کنید که اگر شخص دیگری همین کار را با شما می‌کرد چه حسی پیدا می‌کردید. اگر فکر می‌کنید که شما هم با این کار آزرده خاطر می‌شدید، عذرخواهی لازم است. با این حال اگر متوجه شدید که طرف مقابل هنوز خیلی ناراحت یا عصبانی است و برای تحلیل شرایط به زمان نیاز دارد، قبل از عذرخواهی کمی منتظر بمانید.
۳. مسئولیت‌پذیر باشید
مسئولیت‌پذیری به معنای اعتراف به اشتباهاتی است که مرتکب شده‌اید. این موضوع نکته مهمی است که معمولا هنگام عذرخواهی نادیده گرفته می‌شود. برای مثال، وقتی می‌گویید: «من نمی‌خواستم کاری انجام دهم که شما تحقیر شوید» نشان می‌دهید که مسئولیت کار خود را بر عهده نمی‌گیرید. سعی نکنید اشتباه خود را کوچک جلوه دهید. به طور واضح نشان دهید که از کارهای خود پشیمان بوده و از صمیم قلب متاسف هستید.
۴. اظهار پشیمانی کنید
برای انجام عذرخواهی باید اهمیت ابراز پشیمانی را درک کنید. قبول مسئولیت مهم است، اما باید طرف مقابل بداند که از آسیب رساندن به او پشیمان هستید و نسبت به این موضوع احساس بدی دارید. برای اینکه پشیمانی خود را نشان دهید، می‌توانید یکی از جمله‌های زیر را بگویید:
- ای کاش بیشتر فکر می‌کردم.
- ای کاش احساسات شما را هم در نظر می‌گرفتم.
- متاسفم که به این موضوع فکر نکردم.
ابراز پشیمانی به صمیمت عذرخواهی شما می‌افزاید و به طرف مقابل نشان می‌دهد که برای او ارزش قائل هستید.
۵. جبران کنید
در صورت امکان، برای اصلاح وضعیت و جبران اشتباه خود کاری انجام دهید. جبران کردن به عنوان بخش مهم روش عذرخواهی صمیمانه می‌تواند تا حد زیادی به ترمیم آسیب وارد شده کمک کند.
برای مثال اگر وسیله‌ای را خراب کردید پیشنهاد تعویض یا تعمیر آن را بدهید، اگر حرف آزاردهنده‌ای زدید به طرف مقابل بگویید که تلاش می‌کنید در آینده قبل از صحبت کردن فکر کنید و اگر باعث بی‌اعتمادی شدید بپرسید که چگونه می‌توانید به بازگشت اعتماد از دست رفته کمک کنید. اگر مطمئن نیستید که چه چیزی به رابطه شما کمک می‌کند، از طرف مقابل بپرسید که چگونه می‌توانید اشتباه خود را جبران کنید.
۶. مجددا بر رعایت حد و مرزها تاکید کنید
وجود حد و مرزهای سالم در هر رابطه‌ای مهم است. وقتی با کسی درگیری پیدا می‌کنید، اغلب حد و مرزها را نادیده می‌گیرید. عذرخواهی به تایید رفتارهای درستی که ترجیح می‌دهید در آینده داشته باشید، کمک می‌کند.
بحث در مورد قوانینی که هر دوی شما باید در آینده به آن‌ها پایبند باشید، اعتماد، مرزها و احساسات مثبت را بازسازی می‌کند. برای مثال، می‌توانید در مورد رفتارهایی که برایتان غیرقابل تحمل است، مثل بی‌احترامی، داد زدن، دروغ‌گویی یا خیانت صحبت کنید. اگر برای توافق بر سر این حد و مرزها مشکل دارید، به مشاور مراجعه کنید.
۷. به اندازه سهم‌تان عذرخواهی کنید
به یاد داشته باشید که وقتی عذرخواهی می‌کنید، به اندازه سهم‌تان مسئولیت درگیری را بر عهده بگیرید. بهترین روش عذرخواهی این است که هم در مورد خودتان و هم نسبت به طرف مقابل منصف باشید. اگر همه چیز تقصیر شما نیست، مسئولیت تمام اشتباهات را نپذیرید. این کار باعث می‌شود که بیش از حد سرزنش شوید. به خصوص زنان باید مراقب این رفتار باشند. تحقیقات نشان داده‌اند که زنان بیشتر از مردان تمایل به عذرخواهی دارند.
۸. به دلایل درست عذرخواهی کنید
بدون در نظر گرفتن واکنش و اقدامات طرف مقابل، عذرخواهی کنید. وقتی از کسی عذرخواهی می‌کنید ممکن است طرف مقابل هم به عذرخواهی کردن تشویق شود، اما به یاد داشته باشید که همیشه این اتفاق نمی‌افتد. شما فقط می‌توانید اعمال و واکنش خود را کنترل کنید، اما نمی‌توانید کسی را مجبور به عذرخواهی کنید. بهتر است برای آرامش خودتان عذرخواهی کنید، نه به این دلیل که انتظار دارید طرف مقابل هم همین کار را انجام دهد.
۹. تا حد امکان به نتیجه عذرخواهی فکر نکنید
بیشتر افراد می‌خواهند با عذرخواهی کردن بخشیده شوند یا رابطه را ترمیم کنند، اما در بعضی موارد این اتفاق نمی‌افتد. اگر روش عذرخواهی درست باشد به احتمال زیاد بخشیده می‌شوید، اما گاهی اوقات طرف مقابل برای بخشش یا ادامه رابطه آماده نیست یا توانایی انجام این کار را ندارد. شما نمی‌توانید پاسخ طرف مقابل را کنترل کنید. اگر هر کاری که از دستتان برمی‌آمده را انجام داده‌اید، فعلا نتیجه را رها کنید.
۱۰. روش خود را انتخاب کنید
در بیشتر موارد عذرخواهی شفاهی مناسب است، اما عذرخواهی کتبی هم می‌تواند مزایای خود را داشته باشد. وقتی با یک متن، نامه یا ایمیل عذرخواهی می‌کنید این فرصت را دارید که با دقت جملات خود را بنویسید، ابراز پشیمانی کنید و مجددا روی رعایت حد و مرزها تاکید داشته باشید. البته عذرخواهی کتبی معایبی هم دارد. برای مثال اگر با پاسخ همراه نباشد، ممکن است درگیری حل نشده باقی بماند.
چگونه بفهمیم عذرخواهی ما پذیرفته شده است؟
به طور کلی، اگر فرد مراحل زیر را انجام دهد، می‌توانید تشخیص دهید که عذرخواهی شما پذیرفته شده است:
- به عذرخواهی شما گوش بدهد یا اذعان کند که عذرخواهی شما را خوانده است.
- از عذرخواهی شما تشکر کند.
- در پاسخ عذرخواهی شما بگوید: «اشکالی ندارد» یا حتی «ممنونم، اما من هنوز به زمان بیشتری برای فکر کردن نیاز دارم».
به خودتان یادآوری کنید که حتی اگر طرف مقابل عذرخواهی شما را بپذیرد، لزوما به این معنی نیست که آماده است شما را ببخشد. وادار کردن شخص به بخشش باعث می‌شود که او احساس بدتری نسبت به شما پیدا کند. بخشش واقعی ممکن است کمی طول بکشد، بنابراین آرام و صبور باشید.
چند بار باید عذرخواهی کرد؟
وقتی اشتباه بزرگی مرتکب می‌شوید، ممکن است وسوسه شوید که چند بار عذرخواهی کنید. اگر روش عذرخواهی درست باشد، نباید بیش از یک بار عذرخواهی کنید. عذرخواهی مکرر می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد، چون هم اشتباهات شما را در کانون توجه قرار می‌دهد و هم فشار زیادی به طرف مقابل وارد می‌کند. هر بار که عذرخواهی می‌کنید، طرف مقابل باید دوباره گوش کند و پاسخ بدهد. او باید هر بار به شما این اطمینان را بدهد که به عذرخواهی مجدد نیاز نیست.
کلام پایانی
با اینکه عذرخواهی صمیمانه می‌تواند تا حد زیادی به بهبود رابطه کمک کند، بیشتر مردم تمایلی به انجام این کار ندارند. چون اعتراف به اشتباه سخت است. به گفته محققان، افرادی که معتقدند شخصیت قابل تغییر است به احتمال زیاد راحت‌تر عذرخواهی می‌کنند. چراکه احساس می‌کنند پذیرش اشتباه فرصت مناسبی برای رشد و یادگیری است.
در این مقاله سعی کردیم شما را با بهترین روش عذرخواهی و نکاتی که باید برای انجام این کار رعایت کنید، آشنا کنیم. با همدلی و مقداری شجاعت، می‌توانید گام‌های موثری برای عذرخواهی صادقانه بردارید. اما اگر برای عذرخواهی باز هم مردد هستید، بهتر است برای انجام این کار از یک متخصص کوچینگ رابطه کمک بگیرید. کوچینگ روابط با طرح سوالاتی به شما کمک خواهد کرد که چگونه بهترین زمان و بهترین راه برای عذرخواهی را پیدا کنید.
من امیرحسین کامیابی کوچ مورد تایید فدراسیون بین‌المللی کوچینگ هستم.
برای ثبت نام در یک جلسه کوچینگ رایگان، فرم زیر را پر کنید
پاسخ به سوالات متداول
چه زمانی باید عذرخواهی کنم؟
وقتی متوجه می‌شوید خطایی کرده‌اید، خواسته یا ناخواسته فردی را ناراحت کرده‌اید، به او آسیب زده‌اید، باعث به خطر افتادن او و موقعیتش شده‌اید یا به حقوق او تجاوز کرده‌اید باید عذرخواهی کنید. همچنین باید موقعیت را در نظر داشته باشید؛ گاهی بلافاصله پس از بروز یک اتفاق باید عذرخواهی کنید، اما برخی از مواقع باید صبر کنید فرد آرام شود و با او به طور منطقی صحبت کنید.
آیا عذرخواهی مشکلات را حل می کند؟
برای عذرخواهی کردن به دنبال حل کردن مشکل نباشید؛ شما باید عذرخواهی کنید تا نشان دهید فرد مسئولیت پذیری هستید، برای فرد احترام قائل بوده و قرار است خطاهای خود را جبران کنید. پس از آن می‌بینید که یک عذرخواهی ساده می‌تواند نیمی از عصبانیت و ناراحتی فرد را برطرف کند.
چطور عذرخواهی کنم که فرد مرا ببخشد؟
فردی که از شما ناراحت است حق دارد دلیل کار شما را بداند. علاوه بر این باید بهترین زمان را برای عذرخواهی پیدا کرده و در آرامش کامل اینکار را انجام دهید. حین عذرخواهی سعی نکنید اشتباه را گردن دیگران بیندازید و به فرد اطمینان بدهید که پشیمان هستید و قصد دارید جبران کنید.
