امروزه در جوامع بشری داشتن هدف به امری بسیار مهم تبدیل شده است. تا جایی که اگر در پاسخ این سوال که «چه هدفی در زندگی داری؟» چیزی برای گفتن نداشته باشیم شرمنده می‌شویم. بخش بزرگی از این مشکل مربوط به این است که نمی‌دانیم منظور از هدف چیست و چطور می‌توانیم هدف زندگی خود را مشخص کنیم! بنابراین پیشنهاد می‌کنیم به‌جای ناامید شدن، با در نظر داشتن مفهوم هدف و چیستی آن، روش‌های یافتن هدف زندگی را بیاموزید. در این مقاله بیشتر در مورد پیدا کردن هدف زندگی صحبت خواهیم کرد.
منظور از هدف چیست و چرا داشتن آن مهم است؟
امروزه از نوجوانان و جوانان این جملات را بسیار می‌شنویم که ” نمی‌دونم از زندگی چی میخوام “، ” هدف ندارم چیکار کنم ” یا “چگونه هدف زندگی خود را پیدا کنیم؟”. در این شرایط بخش از مشکل این است که نمی‌دانیم هدف چیست و چرا بی‌هدفی از اهمیت زیادی برخوردار است.
اگر زندگی خود را یک پازل در نظر بگیرید، نقشه پازل هدف شما در زندگی و تکه‌های پازل همان کارهایی است که برای رسیدن به هدف انجام می‌دهید. حال تصور کنید که هنگام گذاشتن تکه‌های پازل سر جای خودشان، هیچ نقشه‌ای نداشته باشید؛ در این‌صورت دچار سردرگمی می‌شوید و نمی‌دانید تکه‌ها را باید کجا بگذارید. بنابراین هدف همان نقشه راه شماست که میتوانید از آن انتخاب مسیر در زندگی خود استفاده کنید.
۲۰ راهکار برای پیدا کردن هدف زندگی
شاید در نگاه اول هدف گذاری به عنوان نقشه راه و پازل زندگی راحت باش؛ اما علت سردرگمی در انتخاب هدف این است که نمی‌توانیم به‌درستی این نقشه پازل را متصور شویم؛ چراکه آینده قابل پیش‌بینی نیست. پس باید از انتخاب هدف در زندگی منصرف شویم؟ به‌طور قطع پاسخ به این سوال منفی است. به‌جای آن بهتر است راهکارهای زیر را برای پیدا کردن هدف زندگی به‌کار بگیرید.
۱- خودشناسی را در اولویت قرار دهید
شناخت خود و پیدا کردن ارزش های فردی یکی از راهکارهای اساسی برای پیدا کردن هدف زندگی است. زمانی که استعدادهای خود را کشف می‌کنید، برای پیدا کردن علاقه و ارزش‌های خود وقت می‌گذارید و به آرزوهای خود نگاه می‌کنید، چشم انداز و نقشه زندگی‌تان شفاف‌تر خواهد شد. در این شرایط میتوانید تکه‌های پازل زندگی‌تان را پیدا کرده و آن‌ها را در جای درستشان قرار دهید.
برای این منظور شاید بهتر باشد به‌طور عمیق‌تر بررسی کنید که وقت خود را بیشتر برای انجام چه کارهایی صرف می‌کنید، چه چیزی برای شما در زندگی مهم‌تر است، چه کتاب‌هایی می‌خوانید، به چه پادکست‌هایی گوش می‌دهید تا بدانید علاقه واقعی شما چیست.
۲- زندگی خود را ارزیابی کنید
پس از رسیدن به پاسخ این سوالات باید از خود بپرسید از چه زمانی علائق من به وجود آمدند؟ آیا همیشه این علاقه با من بوده یا دیدن زندگی یک فرد، خواندن در مورد فعالیت‌های او و بروز یک اتفاق باعث به وجود آمدن این علاقه شده است. پاسخ به این سوالات می‌تواند راه پیدا کردن هدف زندگی را برای شما روشن‌تر کند.
۳- تجربه کسب کنید و از آن‌ها برای پیدا کردن هدف زندگی استفده کنید
عدم موفقیت شما در پیدا کردن هدف زندگی همیشه نشانه بدی نیست؛ گاهی شما تجربیات کافی در زندگی خود کسب نکرده‌اید. در این شرایط هنوز نسبت به نقاط ضعف و قوت، علائق و سلائق و آنچه شما را شاد می‌کند اطلاعات کافی در دست ندارید. اگر در این نقطه از زندگی هستید پیشنهاد می‌کنیم پرسه زنی کنید، کمی در حوزه‌های مختلف کنکاش کرده و چیزهای جدید را تجربه کنید تا تجربه کافی به دست بیاورید.
۴- حل چه مشکلاتی شما را راضی می‌کند؟
اگر با وجود داشتن تجربیات زیاد در زندگی و کار و فعالیت در حوزه‌های مختلف بازهم در پیدا کردن هدف زندگی مشکل دارید بهتر است برای یافتن معنای زندگی در ذهن خود پاسخ درستی به این سوالات بدهید:
- می‌خواهم چه مشکلاتی را حل کنم؟
- حل کدام مشکلات رضایت و انگیزه بیشتری در من ایجاد می‌کند؟
- در حل کدامیک از مشکلات توانمندتر هستم؟
- اطرافیان من در حل چه مشکلات و برای انجام چه کارهایی از من کمک می‌گیرند؟
۵- به چه چیزی و چه زمانی حسادت می‌کنید؟
جردن پترسون یکی از روانشناسان مطرح در دنیا ایده ای دارد که می‌تواند در پیدا کردن هدف زندگی موثر باشد. به عقیده او درست است که حسادت جنبه‌های منفی زیادی دارد، اما روی مثبتی هم دارد که برای کشف هدف زندگی به کار گرفته می‌شود. کافیست زمانی که حسادت می‌کنید از خود این سوالات را بپرسید:
- به چه کسی و چه زمانی حسادت می‌کنید؟
- آن فرد چه چیزی دارد که شما آن را ندارید؟
- چه مهارت‌ها و توانمندی‌هایی دارد که شما آرزوی داشتن آن‌ها را داشته‌اید؟
- در زندگی آن‌ها چه چیزی وجود دارد که همیشه دلخواه شما بوده است؟
۶- چه زمانی شادتر بوده‌اید؟
برای پیدا کردن هدف زندگی اتفاقات زندگی خود را به دقت بررسی کنید؛ چه زمانی شاد بوده و رضایت بیشتری از شرایط خود داشته‌اید؟ چه اتفاقی و انجام چه کاری باعث بروز این رضایت و شاد زیستن شده است؟ آیا به کار خاصی پرداخته‌اید؟ تغییری در روند کاری خود ایجاد کرده‌اید؟ با خانواده وقت گذرانده‌اید یا کمی مسیر خود را در زندگی تغییر داده‌اید.
۷- از نتیجه انجام کارهای بی هدف استفاده کنید
اکثر ما کارهای بی هدف زیادی را در زندگی خود انجام می‌دهیم؛ مثل بازی‌های کامپیوتری، دیدن فیلم، گشتن در شبکه‌های مجازی و انجام کارهای خانه. درست است که در دید اول این کارها نتیجه‌ای غیر از اتلاف وقت ندارند، اما در اکثر اوقات خروجی‌شان و تجربه‌ای که از آن‌ها به‌دست می‌آوریم می‌تواند یک راهنما برای پیدا کردن هدف زندگی و چرایی زندگی باشد.
۸- از استعدادهای خود استفاده کنید
هر کدام از ما استعدادها و توانایی‌های خاص خود را داریم؛ در کنار آن نیز نقاط ضعفی داریم که باید نسبت به آن‌ها آگاه باشیم. استعدادها و نقاط قوت عواملی هستند که باید برای پیدا کردن هدف زندگی از آن‌ها استفاده کنیم. برای پیدا کردن درست استعدادها نیز بهتر است دو لیست از کارهایی که میتوانید انجام دهید و کارهایی که دوست دارید انجام دهید تهیه کنید. کارهایی که در این دو لیست قرار دارند حتی اگر به‌طور مستقیم با اهداف شما ارتباط نداشته باشند، می‌توانند در رسیدن به هدف‌های زندگی به شما کمک کنند.
۹- بزرگترین چالش و رنج شما چیست؟
در طول مسیر زندگی برای همه ما میلیون‌ها مشکل به وجود می‌آید که تحمل برخی از آن‌ها برای ما غیر ممکن است. سوالاتی در مورد این مشکلات از خود بپرسید؛ با وجود چه مشکلی زندگی برای شما سخت‌تر و تماشای چه رنجی برای شما غیر ممکن است؟ پاسخ به این سوالات مشخص می‌کند که هدف زندگی شما باید چه باشد و باید برای از بین بردن چه رنجی تلاش کنید.
۱۰- به سرنوشت چه کسانی اهمیت می‌دهید؟
گاهی پیدا کردن هدف زندگی در گرو این است که بدانید سرنوشت چه کس یا کسانی برای شما مهم است، آینده چه چیزی یا چه کسی بیشتر از سرنوشت خودتان اهمیت دارد. اگر چنین چیزی وجود دارد بهتر است بدانید چطور میتوانید به آن‌ها کمک کنید. پاسخ به این پرسش می‌تواند سرنخی برای پیدا کردن هدف زندگی شما باشد.
۱۱- برای چه چیزی حاضرید رنج بکشید؟
یکی از روش‌های پیدا کردن هدف زندگی، پیدا کردن معنای زندگی است. برای یافتن معنا باید دقت کنید در زندگی چه چیزی برای شما ارزش بسیاری دارد، برای چه چیزی یا چه کسی حاضر هستید سختی‌های زیادی را تحمل کنید، آیا در زندگی شما چیزی هست که به خاطر آن حاضر باشید از آسایش و آرامش خود بگذرید.
۱۲- چرایی زندگی خود را کشف کنید
برخی از افراد به غلط فکر می‌کنند چرایی زندگی همان هدف است؛ درست است که این دو بسیار شبیه هم هستند اما تفاوت‌های بسیار ظریفی با هم دارند. چرایی زندگی انگیزه شما برای ادامه دادن است؛ بنابراین هنگام یافتن چرایی زندگی و ایجاد انگیزه باید به دنبال عمیق‌ترین دلیل برای انجام کارها و ادامه زندگی باشید. اما هدف چیزی فراتر از این‌هاست و در واقع چرایی مقدمه‌ای برای پیدا کردن هدف زندگی است. می‌توان گفت هدف روش سازگاری شما با جهان پیرامون‌تان را مشخص می‌کند.
۱۳- از طوفان فکری برای پیدا کردن هدف زندگی کمک بگیرید
میلیون‌ها کار وجود دارد که میتوانید انجام دهید، اما پیدا کردن مسیر زندگی و انتخاب از میان این کارها ممکن است سخت باشد. برای همین بهتر است از طوفان فکری کمک بگیرید و از خود بپرسید چطور می‌توانم به دنیا کمک کنم؟ چطور می‌توانم جهان اطرافم را نجات دهم؟ در چه جایگاهی مفیدتر خواهم بود؟
اینجا کسی شما را قضاوت نمی‌کند، بنابراین بهتر است برای هموار شدن مسیر یافتن هدف زندگی پاسخ شفاف و درستی به این سوالات بدهید.
۱۴- حاضرید چه کاری را خیرخواهانه انجام دهید؟
همه ما در طول زندگی کارهایی را در ازاء دریافت حقوق و پول و کارهایی را به‌صورت خیرخواهانه انجام می‌دهیم. برای پیدا کردن هدف زندگی و حتی پیدا کردن هدف شغلی باید نسبت به کارهایی که حاضریم بدون دریافت پول انجام دهیم آگاهی داشته باشیم. برای این منظور تصور کنید نیاز مالی ندارید، سپس از خود سوال کنید آیا حاضرم به صورت مجانی کاری که الان انجام می دهم را ادامه دهم؟
۱۵- از یک هدف بالقوه کمک بگیرید
اگر در پیدا کردن هدف زندگی به بن بست خوردید برخی از اهدافی که بسیاری از افراد در نظر دارند را در نظر بگیرید. این اهداف را میتوانید در زندگی افراد مشهور، زندگی نامه‌ها و حتی شبکه‌های اجتماعی پیدا کنید. پس از آن آنچه یادداشت کرده‌اید را بخوانید، کمی تغییر دهید، با زندگی خود مطابقت دهید و اهداف مشابه آن‌ها را به‌دست بیاورید. آنچه به دست می‌آورید می‌تواند هدف شما باشد.
۱۶- به موانع و چالش‌ها فکر کنید
پس از اینکه به پاسخ درستی برای سوال “مهم‌ترین هدف من در زندگی چیست؟” رسیدید، باید به چالش‌ها و موانع سر راهتان نیز فکر کنید. هیچ مسیری بدون مانع نیست و هر هدفی با درد همراه است. پس بهتر است به جای اینکه در آینده هنگام برخورد با این چالش‌ها شگفت زده شوید اکنون از خودتان بپرسید در راه رسیدن به این هدف چه سختی‌هایی پیش رو دارم؟ چه چیزی مانع من می‌شود؟ و چه کسانی می‌خواهند مرا منصرف کنند؟ با آشنایی با موانع یا برای رسیدن به هدفتان مصمم‌تر می‌شوید و یا آن را تغییر می‌دهید و دوباره برای پیدا کردن هدف زندگی تان تلاش می‌کنید.
۱۷- مخالفت‌ها را نادیده بگیرید
یکی از موانعی که پس از پیدا کردن هدف زندگی با آن روبرو می‌شوید، مخالفت‌های اطرافیان است. خانواده و دوستان شما ممکن است درک نکنند که چرا شما این کار را انجام می‌دهید و این مسیر را در زندگی خود انتخاب کرده‌اید. این در حالی است که برای داشتن یک زندگی هدفمند باید بتوانید همه موانع از جمله مخالفت‌ها را پشت سر بگذارید. بنابراین بهتر است برای آن‌ها توضیح دهید، قانع کنید و حتی نادیده بگیرید.
۱۸- هدف اصلی‌تان را از اهداف فرعی جدا کنید
هر کسی در زندگی خود می‌تواند یک هدف اصلی و بلندمدت و چندین هدف فرعی و کوتاه مدت دیگر داشته باشد. برای اینکه در مسیر درستی در زندگی خود قرار بگیرید، باید ابتدا اقدام به پیدا کردن هدف اصلی زندگی خود کنید. این به این معنی است اشتباه گرفتن جایگاه اهداف فرعی و اصلی یکی از اشتباهات هدف گذاری است.
در این شرایط باید از خود بپرسید بر اساس هدفی که تعیین کرده‌ام برنامه من در زندگی چیست و چه چیزی را می‌خواهم به دست بیاورم؟ پاسخ این سوال هدف اصلی شما را مشخص می‌کند.
۱۹- برای دستیابی به اهدافتان برنامه عملی تنظیم کنید
برای داشتن یک زندگی بهتر تنها پیدا کردن هدف زندگی کافی نیست؛ پس از هدفگذاری باید اهداف کوتاه مدت خود را نیز پیدا کنید. اهداف کوتاه مدت اهدافی قابل کنترل‌تر، عملیاتی‌تر و قابل دستیابی بوده که مسیر شما را برای رسیدن به هدف اصلی هموارتر می‌کنند. این اهداف باید با هدف اصلی شما منطبق و همسو بوده و می‌توانند شتاب شما را در رسیدن به اهداف بیشتر کنند.
۲۰- اهداف زندگی خود را یادداشت کرده و جلوی چشم قرار دهید
گام آخر پس از پیدا کردن هدف زندگی، احترام به آنچه می‌خواهید است. بنابراین بهتر است هدف زندگی‌تان را در جایی بنویسید و آن را جایی قرار دهید که هر روز ببینید. در این صورت هر روز به شما یادآوری می‌شود که مسیر و هدف شما چیست و باید برای چه چیزی تلاش کنید.
برای پیدا کردن هدف زندگی از چه کسانی کمک بگیریم؟
اگر به‌دنبال پیدا کردن هدف زندگی خود بوده و برای پیدا کردن مسیر درست در این راه به‌دنبال یک راهنما هستید میتوانید از متخصصین حوزه کوچینگ موفقیت کمک بگیرید. یک کوچ پا به پای شما پیش می‌آید تا انگیزه و چرایی زندگی خود را پیدا کرده، علائق و استعدادهای خود را کشف کنید و با استفاده از شرایط موجود و نقاط ضعف و قوتتان مسیر درستی در پیدا کردن هدف زندگی خود در نظر بگیرید. این نکته را نیز در نظر بگیرید که دانش و تجربه یک کوچ راهنمایی دقیق برای یافتن هدف زندگی است.
من فرشته سلیمانیان کوچ مورد تایید فدراسیون بین‌المللی کوچینگ هستم.
برای ثبت نام در یک جلسه کوچینگ رایگان، فرم زیر را پر کنید
پاسخ به سوالات متداول
نقش هدف در زندگی چیست؟
هدف مسیر شما را در زندگی مشخص کرده و از گمراه شدن شما جلوگیری می‌کند. همچنین کسانی که هدف مشخصی در زندگی دارند با انگیزه تر بوده و اعتماد بیشتری برای انجام کارهای روزانه دارند. همین مساله باعث افزایش تحرک، حس سرزندگی، افزایش امید به زندگی و شادابی می‌شود.
چطور هدف زندگی خود را پیدا کنیم؟
اگر بدانید برای انجام چه کارهایی حاضرید سختی بکشید، دوست دارید انجام چه کارهایی را دوباره شروع کنید، انجام چه کاری گرسنگی و خستگی را از یادتان می‌برد، از ترک چه کارهایی احساس خجالت می‌کشید، ترجیح می‌دهید طول روز خود را صرف انجام چه کاری کنید و انجام چه کاری به شما انگیزه زندگی می‌دهد مسیرتان در یافتن هدف زندگی هموارتر می‌شود.
تفاوت هدف و رویا چیست؟
آرزو یا رویا معمولا دست نیافتنی بوده یا رسیدن به آن‌ها به عوامل خارجی بسیار زیادی بستگی دارد. اما هدف دست یافتنی تر است. به طوری که فرد با هدف گذاری درست، برنامه ریزی دقیق و پشتکار می‌تواند به آن برسد. به طور مثال سفر رفتن به جایی خوش آب و هوا می‌تواند هدف باشد، اما اینکه آرزو داشته باشید در آن محیط باران ببارد یک آرزو است.
