چگونه هدف گذاری کنیم ؟ هدف گذاری در زندگی چگونه اثربخش‌تر خواهد بود؟ بهترین راه برای هدف گذاری چیست؟ هدف گذاری و برنامه ریزی انجام می‌دهم، اما به اهدافم نمی‌رسم.
این‌ها نمونه‌ای از جملاتی است که احتمالاً این روزها زیاد به گوش‌تان خورده است.
همه ما شنیده‌ایم که ارتباط مستقیمی بین هدف گذاری و موفقیت وجود دارد. زیرا اگر هدف گذاری صحیح انجام شود، به رفتارها و اعمال شما جهت می‌دهند و کمک می‌کنند تا روی چیزی که برایتان مهم است تمرکز کنید. اما هدف گذاری درست چه ویژگی‌هایی دارد؟ با ما همراه باشید تا در این مقاله نحوه تعیین اهداف را بررسی کنیم.
هدف گذاری چیست؟
به زبان بسیار ساده هدف گذاری را می‌توان اینگونه تعریف کرد:
انتخاب یا برگزیدن هدف، مسیر یا مقصدی که برای ما مطلوب است.
اما اگر بخواهیم جدی‌تر به مفهوم هدف گذاری بپردازیم، لازم است که سوالی عمیق‌تر از خودمان بپرسیم:
من کدام رنج و سختی را برای زندگی‌ام می‌خواهم؟
معمولا همه ما دستاوردهای مطلوب یک مسیر را دوست داریم. به طور مثال بسیاری از مردم آرزو دارند ورزشکار حرفه‌ای باشند و در المپیک مدال طلا کسب کنند. ولی واقعا چند درصد افراد حاضرند رنج‌ها و سختی‌های این مسیر را انتخاب و با آن زندگی کنند؟
از همین رو هدف گذاری در واقع برگزیدن هدف هایی است که رنج و سختی آن‌ها را نیز دوست داریم و برایمان قابل پذیرش است.
هدف گذاری صحیح چه اصولی دارد؟ | ۱۰ نکته مهم در هدف گذاری
ما پیش از این یک مطلب درباره اشتباهات هدف گذاری منتشر کرده‌ایم. در اینجا اما می‌خواهیم درباره مدل های ذهنی درست درباره هدف گذاری صحبت کنیم:
۱. هدف باید به شما انگیزه دهد
کارکرد هدف همیشه این نیست که به زندگی ما جهت دهد. یکی از بزرگترین مزیت‌های یک هدف این است که به ما انگیزه دهد. آیا از هدفی که برای خودتان تعیین کرده‌اید انگیزه می‌گیرید؟
اگر اهداف کنونی در زندگی به شما انگیزه نمی‌دهند، پیشنهاد می‌کنیم مطلب زیر را بخوانید:
چگونه هدف زندگی خود را پیدا کنم؟
۲. هدفی انتخاب کنید که تحت کنترل خودتان باشد
هدفی که هر فرد برای خودش تعیین می‌کند، باید دستیابی به آن در اختیار خودش باشد. مثلا فرض کنید کسی بگوید می‌خواهم نفر اول کنکور شوم. چنین هدفی تا حد زیادی در اختیار خود فرد نیست و به عملکرد دیگران هم بستگی دارد.
۳. سوال مهمی که در زمان هدف گذاری باید از خود بپرسیم.
اگر می‌خواهید بدانید که هدف خوبی برای خود انتخاب کرده‌اید یا خیر، از خود یک سوال بپرسید: « چقدر رسیدن به این هدف برام مهمه؟» اگر در جواب این سوال حرف زیادی برای گفتن ندارید، شاید بهتر است در هدفتان تجدید نظر کنید.
۴. هدف گذاری بدون تعریف شاخص موفقیت سردرگم‌کننده است
هدفگذاری بدون داشتن «شاخص موفقیت» باعث گیجی و گمراهی خواهد بود.
منظور از شاخص موفقیت در هدفگذاری این است که بدانیم به واسطه هدفی که برای خود تعیین کرده‌ایم، می‌خواهیم به چه نتیجه‌ای برسیم.
۵. هدف نمی‌تواند فرار از یک نقطه نامطلوب باشد
هدف نمی‌تواند منفی باشد. نمونه اهداف منفی:
نمی خواهم تنبل باشم.
نمی‌خواهم دیگر به فلان موضوع فکر کنم.
نمی خواهم کارمند باشم.
هدف باید حرکت به سمت نقطه‌ای مطلوب باشد؛ نه فرار از یک نقطه نامطلوب.
۶. هدف گذاری صحیح اولویت‌بندی را ساده می‌کند
آیا هدفتان به شما کمک کرده که راحت‌تر کارها و اقدامات خود را اولویت‌بندی کنید؟
۷. بر اساس وضعیت موجودتان هدف گذاری کنید
ناهید عبدی ، مدرس و نویسنده کسب‌وکار، در مطلبی با عنوان چرا اهداف شغلی شما محقق نمی‌شوند؟ می‌گوید:
«یکی از اشتباهات ما در زمان هدفگذاری این است که بیش از حد بر روی هدف و چشم‌انداز خود تمرکز می‌کنیم و وضعیت و شرایط فعلی خود را نادیده می‌گیریم. منظور از در نظر گرفتن وضعیت موجود، توجه به منابع و دارایی‌های فعلی ماست. پول، زمان، مخاطب یا فالوئر، دانش، مهارت و… وقتی بدون در نظر گرفتن منابع، هدفگذاری می‌کنیم، هدف‌هایمان یا بیش از حد خوش‌بینانه می‌شوند یا بیش از حد بدبینانه.»
۸. در هدف گذاری مراقب رقابت اهداف با یکدیگر باشید
حمید محمودزاده در اینستاگرامش می‌نویسد:
«قدرت تداوم و تمرکز برای شما معجزه می‌کند. فکر کنید در یک خانه چوبی در وسط جنگل زندگی می‌کنید، با یک شومینه بزرگ در وسطش.
زمستان در پیش است و شما چیزی جز یک تبر و درختان قطور جنگلی برای مقابله با سرمای زمستان ندارید. در این شرایط آدم‌ها به دو شیوه عمل می‌کنند:
بخشی هر روز صبح تبر بر یک درخت می‌زنند و روز دیگر بر درختی دیگر. و بخشی دیگر یک درخت مناسب را انتخاب کرده و هر روز برای انداختنش تلاش می‌کنند.
بخش دوم قطعا انبار بزرگی از هیزم برای زمستان سرد خواهد داشت. من به این می‌گویم قدرت تداوم و تمرکز . چیزی که همیشه معجزه می‌کند.»
این نوشته‌ی حمید محمودزاده تأکیدی بر این موضوع است که داشتن یک هدف متمرکز، صدها بار اثربخش‌تر است تا داشتن همزمان اهداف متنوع و جذاب.
۹. هدف باید منطبق بر ارزش های ما باشد
متمرکز ماندن روی یک هدف تنها زمانی ارزشمند است که آن هدف در راستای ارزش های فردی ما باشد.
به طور مثال بسیاری از انسان‌ها ارزش فردی‌شان، داشتن روابط گسترده و دوستی‌های صمیمانه است. اما یک عمر تمام تمرکزشان بر روی ثروتمند شدن است؛ بدون اینکه در راستای ارزش اصلی‌شان قدمی بردارند. در واقع خطای بزرگ چنین افرادی این است که گمان می‌کنند کسب ثروت زیاد باعث ایجاد دوستی‌های بیشتری می‌شود. غافل از اینکه هدف کسب ثروت چنان آن‌ها را در خود حل کرده که دیگر ارزش دوستی و صمیمت و تعلق را فراموش کرده‌اند و در راستای آن قدمی برنمی‌دارند.
این مثالی است که هدف در راستای ارزش فردی انتخاب نشده و فرد را از خواسته اصلی دور کرده است.
اگر پیش از هدف گذاری می‌خواهید با ارزش های فردی خود بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب زیر را بخوانید:
۱۰. هدف گذاری بیشتر شبیه قطب نماست
هدفگذاری بیشتر از اینکه به مانند نقشه‌ای، نقطه‌ی دقیق گنج را به ما نشان دهد، شبیه یک قطب‌نماست. قطب‌نمایی که ما را در مسیر درست قرار می‌دهد. مسیری که قرار گرفتن در آن برای ما منافع و دستاوردهای ارزشمندی به همراه دارد.
چگونه هدف گذاری کنیم ؟ | نحوه هدف گذاری صحیح با ۱۰ راهکار کاربردی
۱. هدف گذاری اسمارت داشته باشید
تعیین اهداف به روش هدف گذاری smart باعث می‌شود آنچه می‌خواهید برای شما دست یافتنی باشد. هدف گذاری اسمارت باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- خاص باشد
- قابل اندازه گیری باشد
- قابل دستیابی باشد
- متناسب یا مرتبط با فرد یا سازمان باشد
- محدود به زمان باشد
۲. برای بهبود یک مهارت هدف گذاری کنید
یکی از انواع مناسب‌ترین انواع هدف گذاری، هدف گذاری بر اساس مهارت است.
به طور مثال یک فروشنده می‌تواند هدف خود را تا پایان سال، رسیدن به فروش ریالی مشخص تعریف کند.
اما هدف بهتر برای او می‌تواند خبرگی در مهارت فروش باشد. یادگیری و بهبود در یک مهارت هم قابل ارزیابی و اندازه‌گیری است و از آن مهم‌تر اینکه بهبود در مهارت فروش و مذاکره هدفی است که در اختیار خودمان است. اما عددِ فروش یک محصول، می تواند به متغیرهای مختلفی بستگی داشته باشد. شاید محصول با کیفیت نباشد. شاید تقاضای بازار نسبت به محصولی کاهش یابد و…
۳. هدف گذاری و برنامه ریزی مکمل یکدیگرند و هیچ یک بدون دیگری اثربخش نیست
یکی از سؤالات مهم افراد این است که بعد از هدف گذاری چه کنم. بعد از تعریف اهداف شما باید چند اقدام محدود، برای خودتان تعریف کنید. به گونه‌ای که آن اقدام‌ها از هدفتان حمایت کنند. برای تعیین چنین اقدام‌هایی نیاز به تجربه دارید. اگر تجربه کافی برای انتخاب اقدامات مناسب را ندارید، مدتی را به تحقیق و تجربه اختصاص دهید. به طور مثال دو هفته را به تجربه اقدامات گوناگون اختصاص دهید و پس از هر تجربه از خود بپرسید: « آیا این اقدام و استمرار آن، از هدفی که برای خود تعیین کرده‌ام به بهترین شکل حمایت می‌کند؟ »
تعداد اقداماتی که برای رسیدن به هدف انتخاب می‌کنید نباید زیاد یا کم باشند. تعداد اقدامات زیاد انرژی شما را تحلیل می‌برند و اقدامات کم هم آنقدر در شما ایجاد انگیزه نخواهند کرد.
۴. در هدف گذاری ، به طراحی یک محیط حمایتی بیاندیشید
محیطی ایجاد کنید تا به شما کمک کند در برابر اهدافتان پاسخگو باشید. متعهد شدن به گروهی از افراد که هدف مشترکی با شما دارند، به اشتراک‌گذاشتن هدف با دوستان یا خانواده می‌تواند مفید باشد.
علاوه بر این استفاده از جلسات کوچینگ می‌تواند یک فضای حمایتی قدرتمند را برایتان ایجاد کند. اگر با کوچینگ آشنایی کمی دارید پیشنهاد می‌کنیم مطلب زیر را از دست ندهید:
کوچینگ چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
۵. این سوالات به شما کمک می‌کند راحت‌تر هدف گذاری کنید
اگر در زندگی کارهای مختلفی انجام داده‌اید، اما هنوز نمی‌دانید از زندگی چه می‌خواهید، شاید سوالات زیر برایتان مفید باشند:
– ترجیح من این است که چه نوع مشکلاتی را حل کنم؟
– حل کدام مشکلات احساس رضایت بیشتری در من ایجاد می‌کند؟
– در حل کدام مشکلات توانمندتر هستم؟
– دوستان، آشنایان و اطرافیان بیشتر برای حل چه مشکلاتی از من کمک می‌گیرند؟
– معمولاً سرم برای حل چه مشکلاتی درد می‌کند؟
پاسخ سؤالات بالا می‌تواند به شما در پیدا کردن هدفی معنادار و رضایت‌بخش کمک کند.
۶. برای یک پروژه مشخص هدف گذاری کنید
اگر برای انجام برخی از کارهای مفید زندگی خود انگیزه ندارید، یکی از بهترین راه‌ها تعریف یک پروژه و هدفگذاری برای آن پروژه است.
شاید دوست دارید هر روز دویدن را در برنامه خود بگنجانید. اما انگیزه آن را ندارید. با ثبت نام در یک مسابقه دو داوطلبانه، یک پروژه برای خود تعریف کرده‌اید و برای موفقیت در آن، حالا باید آمادگی داشته باشید و هر روز تمرین دویدن کنید.
پروژه‌ها شرایطی را در زندگی ما فراهم می‌کنند که در مسیر هدف خود، به فردی که می‌خواهیم تبدیل شویم.
۷. حسادت ؛ یک راهنمای خوب برای هدف گذاری
جردن پترسون، روانشناس مطرح ایده‌ای دارد که می‌تواند در هدفگذاری موثر باشد.
او معتقد است حسادت فقط جنبه‌های منفی ندارد. حسادت می‌تواند برای ما دستاوردهای مثبتی نیز داشته باشد.
به حسادت‌هایت بنگر. به چه کسانی حسادت می‌کنی؟ آن‌ها دقیقا چه دارند که تو نداری؟ زندگی آن‌ها چگونه است که دوست داری شبیه آن‌ها باشی؟ چه توانمندی‌ها و مهارت‌هایی دارند، که تو نداری؟
خروجی سوالات بالا می‌تواند تعیین هدفی ارزشمند و انگیزه‌بخش در زندگی تو باشد.
۸. شخصیت هدف گذار و شخصیت عملگرا را از هم جدا ببینید
معمولاً زمانی که هدف می‌گذاریم، انگیزه بالایی برای حرکت داریم. اما در مسیر هدف، انگیزه خود را از دست می‌دهیم. اشتباه ما این است که گمان می‌کنیم شخصیت هدف‌گذار و شخصیت عملگرای ما یکی هستند. بنابراین می‌خواهیم با شخصیت هدف‌گذار خود به سمت عملگرایی قدم برداریم. اما بعد از تعیین هدف باید برای پرورش و ثبات شخصیت عملگرای خود تلاش کنیم. این کار با ایجاد یک سیستم امکان پذیر است.
۹. در کنار هدف گذاری به ایجاد یک سیستم هم بپردازید
فرض کنید هدف خود را کاهش ۷ کیلو وزن در یک ماه تعیین کرده‌اید. شما می‌توانید در این یک ماه تمام توجه خود را به این هدف معطوف کنید. کمتر غذا بخورید . هر روز بدوید و باشگاه بروید. شیرینی و چربی‌جات را حذف کنید و در نهایت هفت کیلو کم کنید.
اما اگر به دلایل و ریشه‌های افزایش وزن توجه نکنید، همین عوامل دوباره سر و کله‌شان پیدا می‌شود و شما را به وزن نامطلوب برمی‌گرداند.
توجه به عوامل و ریشه‌های افزایش وزن و طراحی سیستمی که آن‌ها را کنترل کند، موضوعی است که رژیم‌گیرندگان کمتر به آن توجه می‌کنند.
جیمز کلیر در کتاب خرده عادت‌ها می‌نویسید: «دلیل انتخاب هدف این است که بازی را ببرید. دلیل ایجاد سیستم، ادامه دادن به بازی است.»
۱۰. یک هدف شفاف و قابل اندازه گیری را با یک هدف کلی ترکیب کنید
برای اینکه هدفگذاری در بلندمدت بتواند برای شما موفقیت و رضایت بیشتری به همراه بیاورد، خوب است هدف‌های شفاف و قابل اندازه‌گیری را با یک هدف کلی ترکیب کنید.
به طور مثال هدف شفاف و قابل اندازه‌گیری، «کاهش ۱۰ کیلو وزن» است. و در کنار آن می‌توانید هدف کلی را «سلامتی و تناسب اندام» قرار دهید. اگر فقط هدف شفاف و قابل اندازه‌گیری «ده کیلو کاهش وزن» را برای خود تعیین کنید، پس از رسیدن به آن احتمالاً بی‌انگیزه خواهید شد. در حالیکه با تعریف هدف کلی «سلامتی و تناسب اندام» ، بعد از کاهش ده کیلو، دیگر بی‌انگیزه نخواهید بود و لازم است کماکان رژیم غذایی و ورزش را در برنامه خود رعایت کنید.
هدف‌های شفاف و قابل اندازه‌گیری، تا رسیدن به مقصد قابل ردیابی‌اند؛ و از این نظر ارزشمندند. اما مشکل‌شان این است که تنها برایشان در کوتاه‌مدت انگیزه داریم و در طولانی‌مدت از آن‌ها حس موفقیت و رضایت نمی‌گیریم. بنابراین بهتر است با یک هدف کلی ترکیب شوند.
برای هدف گذاری موثر از چه کسی کمک بگیریم؟
برای اینکه هدف گذاری دقیقی در زندگی شغلی یا شخصی خود داشته باشید، لازم نیست به خودتان یا تیمی که با آن کار می‌کنید فشار بیاورید. در بسیاری از مواقع جلسات کوچینگ مسیر را برای شما هموارتر می‌کند. کوچینگ درباره هدف گذاری و دستیابی به اهداف است و در کنار یک کوچ شما می‌توانید مصمم‌تر، مطمئن‌تر و سریع‌تر به اهداف خود دست یابید.
همین حالا از طریق فرم زیر می‌توانید یک جلسه کوچینگ رایگان را تجربه کنید:
من امیرحسین بزرگ کیان کوچ مورد تایید فدراسیون بین‌المللی کوچینگ هستم.
برای ثبت نام در یک جلسه کوچینگ رایگان، فرم زیر را پر کنید
پاسخ به سوالات متداول
برای هدفگذاری درست به چه نکاتی توجه کنیم؟
هدفی که تعیین می‌کنید نباید به اندازه‌ای بزرگ باشد که نتوانید از پس انجام آن بر بیایید. اهداف بزرگتان را به اهداف کوچک‌تر تقسیم کنید، هنگام هدفگذاری به علایق، اولویت‌ها و توانایی‌های خود دقت کنید، آینده‌نگری داشته و اهدافی را تعیین کنید که روی آن‌ها کنترل کافی داشته باشید.
افراد مشهور چطور با هدفگذاری به موفقیت رسیده‌اند؟
افراد موفق علاوه بر هدفگذاری درست و اصولی توانسته‌اند با استفاده از اصول و راهکارهای درست به اهداف و برنامه‌ریزی خود پایبند باشند. برداشتن هر قدم در زندگی این افراد وابسته به در نظر گرفتن اهدافشان است و هیچ کاری انجام نمی‌دهند که آن‌ها را از هدف و برنامه ریزی‌هایشان دور نگه دارد.
چطور برای کنکور هدف گذاری کنیم؟
برای هدف گذاری آزمون‌های مختلف باید اولویت بندی دقیقی در مورد دروسی که برایتان مهم است داشته باشید. بهتر است لیست آن‌ها را در جایی نوشته و اولویت آن‌ها را از یک تا ده جلویشان بنویسید. تعداد ساعات مطالعه و میزان وقتی که برای دروس مختلف می‌گذارید باید مطابق با اولویتی باشد که به آن‌ها می‌دهید.
