در سال‌های اخیر با شیوع بیماری کرونا، در خانه ماندن افراد و کم شدن روابط اجتماعی، افراد بیشتری نسبت به گذشته به متخصصان مراجعه کرده و با گفتن این جمله که “احساس تنهایی می کنم” نگرانی خود را از اوضاع فعلی‌شان نشان می‌دهند. در سال ۲۰۲۱ اوضاع در ایالت متحده آمریکا به قدری وخیم ارزیابی شد که هشدار دادند یک اپیدمی تنهایی در حال انتشار است!
بروز حس تنهایی در حالی اتفاق افتاده است که در دنیای امروزی، جهان بیش از گذشته بهم متصل شده است. در واقع به لطف تلفن، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به‌راحتی می‌توانیم با دوستان، آشنایان و وابستگان خود در سراسر دنیا ارتباط برقرار کرده و حتی تصویر آن‌ها را نیز ببینیم.
اما با وجود در دسترس بودن این امکانات سوال بسیاری از افراد این است که “چرا احساس تنهایی می کنم؟”. بهترین کار در مواجه با این سوال این است که با درک اینکه افراد زیادی در این دنیا با این شرایط دست و پنجه نرم می‌کنند منفعل نبوده و راهکار مناسبی برای عبور از این حس پیدا کنیم.
در ادامه و در طول این مقاله سعی کرده‌ایم دلایل بروز احساس تنهایی و روش‌های مقابله با آن را بررسی کنیم، با ما همراه باشید.
چرا احساس تنهایی می کنم؟
انسان موجودی اجتماعی است و برای بقای خود باید با دیگران ارتباط برقرار کند. به همین دلیل است که یک فرد تنها، علاوه بر مشکلات روانی با مشکلات جسمی مختلفی نیز روبرو می‌شود.
محققان دریافته‌اند یک فرد تنها علاوه بر اینکه نسبت به بقیه بیشتر در معرض مشکلات روحی است، ممکن است به ضعف سیستم ایمنی بدن، فشار خون بالا و گسترش التهاب در کل بدن نیزدچار شود. به همین دلیل مواجهه با این حس باید یک زنگ خطر تلقی شده و به سرعت بررسی شود که چرا احساس تنهایی می کنم و چطور باید با آن مقابله کنم؟
کسی که احساس تنهایی می‌کند لزوما روابط اجتماعی محدودی ندارد. ممکن است اصلا در طول روز تنها نباشد اما در درون خود احساس تنهایی کند.
کافی است فردی که از این موضوع شکایت می‌کند را با افکار خود تنها بگذارید؛ در این‌صورت به بدترین دشمن خود تبدیل می‌شود، خود را نقد کرده و حتی ممکن است به خود آسیب برساند. پیش از اقدام به درمان بهتر است بدانید چه چیزی باعث بروز این حس در شما می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که ۵ عامل زیر جزو رایج‌ترین عوامل بروز حس تنهایی در افراد است:
۱. وراثت: تحقیقات نشان داده‌اند حدود ۵۰ درصد از کسانی که احساس تنهایی می‌کنند، این حس را از یک یا هر دوی والدین خود به ارث برده‌اند. امکان شنیدن جمله‌ی “احساس تنهایی می کنم” در این افراد بخصوص پس از اینکه اطرافشان خلوت می‌شوند بیشتر است. حتی جنبه وراثت می‌تواند میزان و شدت این حس را نیز تحت تاثیر بیشتری قرار دهد.
۲. تغییر محیط: شاید شما از زبان فردی که به شهر یا کشور دیگری مهاجرت کرده است شنیده باشید که “احساس تنهایی می کنم”. بیان این موضوع به این علت است که دور افتادن افراد از محیط‌های آشنا، زندگی در محیطی جدید از نظر فرهنگی و زبانی، تنها بودنشان و زندگی در مکان‌های خلوت و دور افتاده حس تنهایی را در آن‌ها تشدید می‌کند.
۳. تغییر شرایط: بروز اتفاقاتی مانند طلاق، جدایی، مستقل شدن و ترک خانواده از دیگر عوامل مهم احساس تنهایی به حساب می‌آیند.
۴. افکار و نگرش ها: طرز تفکر و نوع احساسات ما به محیط اطراف و رفتار اطرافیانمان نیز می‌تواند باعث حس تنهایی شود.
۵. عوامل روانی و رشدی: برخی شواهد نشان می‌دهند که فردی که می‌گوید “احساس تنهایی می کنم” ممکن است تجربه سوء استفاده یا والدین پرخاشگر داشته باشد، آشفته و مضطرب بوده یا مشکل در روابط بین فردی داشته باشد. حتی ممکن است بیش از حد به والدین خود وابسته بوده و به‌طور دائم احساس کند به کمک نیاز دارد.
آیا تجربه کردن احساس تنهایی خطرناک است؟
حتما شما نیز بارها احساس تنهایی کرده‌اید؛ اما چیزی نگذشته است که این حس محو شده و از یادتان رفته است. اگرچه بروز این حس در اکثر مواقع موقت و زودگذر است، اما گاهی نیز می‌تواند یک مشکل جدی باشد و تبدیل به یک بیماری مزمن شود.
زمانی‌که احساس تنهایی می‌کنید احتمالا همه چیز را منفی و زشت می‌بینید. حتی گاهی دنیای اطراف برایتان تهدید کننده و خارج از کنترل به‌نظر می‌رسد. در چنین شرایطی واقعا سخت است که انرژی مثبت جذب کنید و با نیرویی مضاعف به جنگ این حس منفی بروید. اما باید بدانید لازم است زودتر برای درمان آن اقدام کنید؛ چرا که در صورت طولانی شدن این حس ممکن است مشکلات زیر برایتان به‌وجود بیاید:
- افسردگی
- ترس
- احساس طرد شدگی
- کاهش اعتماد به نفس
- کاهش کیفیت خواب
- تضعیف سیستم ایمنی بدن
- بروز مشکلات جسمی
۱۷ راهکار برای روبرو شدن و مقابله با احساس تنهایی
این سوالی است که برای اکثر افراد پیش می‌آید. در واقع فردی که دچار این حس است دائم از خود می‌پرسد “چرا احساس تنهایی می کنم و چطور باید آن را درمان کنم؟” برای مقابله با این حس و برگشتن به یا زندگی شاد راهکارهای بسیاری وجود دارد. ما در ادامه به ۱۷ مورد آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
۱. وجود حس تنهایی را بپذیرید و با آن کنار بیایید
در مواجه با حس تنهایی ممکن است احساس شرم کنید یا دچار ترس شوید؛ اما خوب است بدانید که بروز حس ترس و شرم می‌تواند آغازی برای رها شدن از این حس باشد. در واقع برای شروع درمان قطعی باید با خودتان صادق باشید و اقدام کنید. چراکه انکار تنهایی تنها باعث تداوم آن و بدتر شدن وضعیت می‌شود.
۲. باور کنید که تنها فردی نیستید که با این حس درگیر است
دست از سرزنش خود بردارید! شما تنها فردی نیستید که بارها احساس تنهایی را درون خود تجربه کرده‌اید. در حال حاضر افراد زیادی مانند شما در جهان زندگی می‌کنند و برای حل مشکل‌شان به دنبال بهترین روش و راه حل می‌گردند.
علاوه بر این لازم است بپذیرید که این حس لزوما بد و منفی نیست و می‌توانید بهترین نتایج را از آن کسب کنید. تنها کافی است با افرادی که در این زمینه تجربه دارند صحبت کرده و از احساسات آن‌ها باخبر شوید.
۳. تصمیم بگیرید که با این حس کنار بیایید
برای رهایی از حس تنهایی لازم است مقتدرانه تصمیم بگیرید و اقدام به عمل کنید. این جمله را مدام با خودتان مرور کنید که درست است که احساس تنهایی می کنم اما باید از این حس بیرون بیایم. همچنین باید در نظر داشته باشید که کمترین انتظار را از دیگران داشته باشید و برای حل این مشکل تنها روی خودتان حساب کنید؛ چراکه تنها خودتان هستید که می‌توانید این مشکل را حل کنید.
۴. توجه کنید که چه زمانی احساس تنهایی می‌کنید
گام بعدی برای رهایی از احساس تنهایی این است که این سوالات را از خود بپرسید. پاسخ این سوالات، دیدتان را نسبت به علت بروز این حس و نحوه مقابله با آن بازتر می‌کند:
- چه زمانی احساس تنهایی می کنم؟
- چه زمانی این حس را ندارم؟
- چرا در زمان‌های خاص احساس تنهایی نمی‌کنم؟
- از چه فعالیت‌هایی بیشتر لذت می برم؟
- چه فعالیت‌هایی حواسم را از احساس تنهایی پرت می‌کند؟
- آیا ارتباط با یک دوست حالم را بهتر می‌کند؟
- آیا درون جمع بودن حالم را بهتر می‌کند؟
- آیا لازم است در فضای مجازی با دیگران گفتگو کنم؟
۵. با خود و دیگران مهربان باشید
متخصصان بیشتر مواقع در پاسخ به کسانی که می‌پرسند چرا احساس تنهایی می کنم می‌گویند به احتمال زیاد یاد نگرفته‌اید که علاوه بر مهربانی با دیگران، به خودتان نیز مهر بورزید. به‌طور کلی مهربانی با خود و دیگران باعث افزایش تاب‌آوری و درک عمیقی از خود و دیگران می‌شود.
سعی کنید به جای قضاوت، نادیده گرفتن دردها، غرق شدن در افکار منفی و انزوا، مهربانی، سخاوت و درک متقابل را تمرین کرده و بهترین دوست خود باشید. حتی می‌توانید به‌طور مخفیانه و نامحسوس کارهای خیر و انسان دوستانه انجام دهید. کافی است به صندوقدار یک فروشگاه لبخند بزنید، درب را برای کسی باز کنید و جای خود را در یک صف به کسی بدهید که عجله دارد.
۶. انتقادهای درونی خود را به چالش بکشید
بدترین احساسات منفی زمانی بروز پیدا می‌کنند که به‌طور مداوم و به هر بهانه‌ای دست به انتقاد از خود می‌زنید. از این رو برای یافتن حس تنهایی، مشکل را در درونتان جستجو کرده و عیوب خود را روزی چندین بار در ذهن مرور می‌کنید.
این باورها شما را در چرخه تنهایی گیر می‌اندازند، به طوری‌که اجازه خروج از منطقه امن و مبارزه با حس تنهایی را به شما نمی‌‌دهند. بنابراین بهتر است سعی کنید منتقد درونی خود را ساکت نگه دارید!
۷. روی روابط خود با اطرافیانتان حساب کنید
بسیاری از اوقات دوستانی داریم که به دلایل نامعلوم و حتی غیر منطقی از آن‌ها دور افتاده‌ایم. بهتر است کمی عمیق‌تر به این روابط فکر کرده و بررسی کنید که آیا مشکلی که بینتان پیش آمده است ارزش از دست دادن یک رابطه را داشته است؟
شاید به این نتیجه رسیدید که بهتر است به‌جای انتظارات یک طرفه و لایک کردن‌های صرف در اینستاگرام، به دوستان خود زنگ بزنید و یک قرار ملاقات با آن‌ها تنظیم کنید. گاهی مطرح کردن حس تنهایی با دوستان و گذراندن وقت با آن‌ها منجر به بهترین نتایج می‌شود.
۸. دوستان جدید و همفکر پیدا کنید
گاهی مشکل شما این است که خود را محدود به رابطه با دوستانی کرده‌اید که هیچ نقطه مشترکی با آن‌ها ندارید، بنابراین نمی‌توانید یکدیگر را درک کنید و شنونده خوبی برای صحبت‌های هم باشید. پس بهتر است از روش‌های مختلف دوستانی را پیدا کنید که همفکر شما هستند، علائق مشترکتان با آن‌ها زیاد است و به‌راحتی می‌توانید ساعت‌ها پای صحبت‌های هم بنشینید.
۹. کمی استراحت کنید
برخی از افرادی که می‌گویند “اکثر مواقع احساس تنهایی می کنم” زمان کافی برای استراحت خود ندارند. اگر شما هم از جمله افرادی هستید که تا دیر وقت کار می‌کنید، همیشه در حال دویدن هستید و کار کردنتان جای تفریح با دوستانتان را گرفته است، بهتر است کمی سرعت خود را پایین بیاورید. کمی کار نکنید و به‌جای آن گاهی تنها گوشه‌ای بنشینید و هیچ کاری نکنید. این به شما کمک می‌کند که از حس‌های بد دور شوید.
۱۰. با طبیعت ارتباط برقرار کنید
بیشتر روانشناسان گشتن در طبیعت را برای تمام افراد حتی کسانی که حس تنهایی نمی‌کنند نیز تجویر می‌کنند. توجه به طبیعت باعث می‌شود به ارتباط خود با تمامی جانوران و جانداران پی ببریم و متوجه شویم که زندگی خارج از ذهن ما نیز در جریان است. کافی است کمی به تنهایی در پارک قدم بزنید، گل‌ها را هرس کرده و باغبانی کنید، دستتان را در خاک فرو ببرید و بوی باران را حس کنید.
۱۱. خودتان را به درستی شناخته و درک درستی از خود داشته باشید
راهکار دیگر برای رهایی از حس تنهایی این است که خودتان را همانطور که هستید بشناسید، نقاط قوت و ضعف خود را درک کنید، انتظارات بیجا از خود نداشته و واکنش‌هایی که در موقعیت‌های مختلف دارید را بشناسید. خودشناسی صحیح باعث می‌شود اعتماد به نفستان برای برقراری ارتباط با دیگران بیشتر شود.
۱۲. خودتان را در آغوش بگیرید
نوازش و آغوش دو راهکاری است که می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کرده و حس تنهایی را از شما دور کنند. به همین دلیل متخصصان به کسانی که می‌گویند “احساس تنهایی می کنم” پیشنهاد می‌کنند دستتان را روی قلب یا شکم خود بگذارید. اگر دوستی دارید سعی کنید دستان یکدیگر را بگیرید تا از هم انرژی مثبت و حس دوستی دریافت کنید.
۱۳. کارهای هنری یا فیزیکی انجام دهید
همه ما استعدادهای نهفته‌ای داریم که به آن‌ها توجه نمی‌کنیم. همچنین انجام دسته‌ای از کارها به ما آرامش می‌دهد. بنابراین اگر سوال شما هم این است که “زمانی که احساس تنهایی می کنم چه کاری انجام دهم” به شما توصیه می‌کنیم که نقاشی، سفالگری، باغبانی، ورزش، نوشتن، نواختن موسیقی، آواز خواندن، رقصیدن یا هر کاری که باعث شادی‌تان می‌شود را انجام دهید.
۱۴. یک حیوان خانگی بخرید
برخی از افراد می‌گویند که “به دلیل اینکه مدام با خانواده و اطرافیان خود درگیر هستم نمی‌توانم با آن‌ها ارتباط برقرار کنم و احساس تنهایی می کنم”. در چنین شرایطی می‌توانید نگهداری از یک حیوان خانگی را تجربه کنید. چراکه احساس مسئولیتی که هنگام نگهداری از او تجربه می‌کنید، حس تنهایی شما را برطرف می‌کند.
۱۵. کمتر در شبکه‌های اجتماعی وقت بگذرانید
متخصصان هنوز به‌طور کامل به این نتیجه نرسیده‌اند که شبکه‌های اجتماعی باعث احساس انزوا و تنهایی می‌شوند. اما بهتر است به‌جای سر زدن به پیج‌هایی که همیشه به شکل گروهی تفریح می‌کنند و در ظاهر خوشحال هستند، وقت خود را به خواندن کتاب و گوش دادن به پادکست‌های مفید بگذرانید. همچنین با کنار گذاشتن شبکه‌های اجتماعی وقت کافی برای پیدا کردن روابط معنادار پیدا می‌کنید.
۱۶. مصرف الکل را کاهش دهید
برخی از افراد به هنگام بروز حس تنهایی به الکل روی می‌آورند. اما باید بدانید مصرف الکل تنها به‌طور موقت و ظاهری می‌تواند شما را از درد و رنج حاصل از حس تنهایی بیرون آورد. در عوض مصرف الکل می‌تواند باعث بروز افسردگی شده و شما را به مصرف آن معتاد کند. به‌جای آن بهتر است ورزش کنید، برنامه خواب و شیوه زندگی خود را تغییر دهید.
۱۷. با یک کوچ و مشاور مشورت کنید
گاهی اوقات با تمام تلاشی که می‌کنید، نمی‌توانید به حس تنهایی خود غلبه کنید. در چنین مواقعی باید از یک مشاور یا یک کوچ کمک بگیرید. چراکه این حس باعث می‌شود شناخت شما از خودتان مخدوش شده و اعتماد به نفستان برای حل مشکلات و عبور از موانع کم شود. اما یک کوچ با دانش و تجربه خود می‌تواند راهکارهای اساسی برای گذر از این مرحله نشان داده و شادابی را به زندگی‌تان باز گرداند.
برای این منظور می‌توانید از جلسات کوچینگ شادی، کوچینگ اندوه، کوچینگ اعتماد به نفس و یا کوچینگ خانواده بهره بگیرید.
پیشنهاد ما به شما این است که برای ارتباط با یک کوچ با تجربه از طریق فرم زیر با ما در ارتباط باشید.
من امیرحسین بزرگ کیان کوچ مورد تایید فدراسیون بین‌المللی کوچینگ هستم.
برای ثبت نام در یک جلسه کوچینگ رایگان، فرم زیر را پر کنید
سوالات متداول
رابطه احساس تنهایی و سلامت روان چیست؟
کسانی که احساس تنهایی می‌کنند بیشتر در معرض بیماری‌های روانی هستند. به طور مثال بیشتر به افسردگی مبتلا می‌شوند، بیشتر با استرس و اضطراب دست و پنجه نرم می‌کنند، اعتماد به نفس پایین‌تری داشته و احساس طرد شدگی دارند. همچنین این افراد بیشتر به بیماری‌های جسمی و ضعف سیستم ایمنی مبتلا می‌شوند.
احساس تنهایی در جمع به چه علت است؟
برخی از اوقات احساس تنهایی ریشه در وراثت دارد؛ در برخی از شرایط نیز این احساس تنهایی به دلیل تغییر محیط مانند مهاجرت یا نقل مکان به شهر دیگر است. البته کسانی که شرایط روحی حساس‌تری دارند، افسرده هستند یا نوجوانانی که دوران بلوغ را می‌گذرانند این حس را بیشتر تجربه می‌کنند.
با احساس تنهایی کودکان چه کنیم؟
گاهی احساس تنهایی به دلیل احساس عدم توجه است یا شاید کودکتان افسرده باشد. قبل از هر چیز علت را به خوبی مشخص کرده و نسبت به از بین بردن عامل احساس تنهایی کودک اقدام کنید. به جای اینکه کودکان را به جمع‌های مختلف هدایت کنید، سعی کنید اعتماد به نفس و عزت نفس او را افزایش دهید. علائق او را در نظر بگیرید و او را در کلاس‌هایی که به آن‌ها علاقه دارد ثبت نام کنید تا در آنجا با افراد جدیدی آشنا شود.
